II Hüseyn Cəlayır

II Hüseyn Cəlayır
Hüseyn ibn Əlaüddövlə ərəb. حسين بن علاء الدولة‎
X Cəlairi hökmdarı
1424 – 1432
Əvvəlki	Şah Məhəmməd Cəlayır
Sonrakı	yoxdur
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	naməlum
Doğum yeri	Ədilcəvaz
Vəfat tarixi	1432
Vəfat yeri	Hillə
Atası	Əlaüddövlə Cəlayır
Dini	İslam
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

II Hüseyn Cəlayır — X və sonuncu Cəlairi hökmdarı.

Həyatı

İlk illəri

Atası Ələüddövlə sultan Əhməd Cəlayırın oğludur.^[1] 1409–1410-cu illərdə Əhməd Cəlayır Xuzistanda yürüşdə olarkən Əlaüddövlə icazəsiz şəkildə Qaraqoyunlu ərazilərinə daxil oldu. Təbriz tərəfdə tutulan Əlaüddövlə, Ədilcəvaz qalasında həbs edildi.^[2]

Əhməd Cəlayırın Təbriz yaxınlığında Qara Yusif tərəfindən öldürüməsindən sonra, həmin dövrdə Qara Yusifin əmri ilə həbsdəki Əlaüddövlə də öldürüldü. Atasının ölümündən sonra Ədilcəvazda, Ağqoyunlu Qara Yuluq Osman bəyin yanında qalan II Hüseyn burada yaxşı təhsil aldı.^[1]

Hakimiyyəti

1423–1424-cü illərdə Cəlairi hökmdarı Şah Məhəmməd başqa bir varisi olmadığı üçün II Hüseyni Hilləyə dəvət edərək onu vəliəhdi elan etdi. II Hüseyn Şah Məhəmmədin ölümündən sonra 1424-cü ildə Cəlairi taxtına çıxdı.^[1]

Sultan Hüseyn Bağdadı çıxmaqla Ərəb İraqının böyük qismində Cəlairi hakimiyyətini bərpa etdi. Həmçinin bu dövrdə Şuştər də Cəlairilər tərəfindən ələ keçirildi. Bağdad hakimi, Qaraqoyunlu şəhzadəsi əmir İsfahan onu dayandırmaq üçün üzərinə bir neçə dəfə yürüş etsə də, bu yürüşlər nəticəsiz oldu. Nəhayət, 1432-ci ildə Hillədə əmir İsfahan tərəfindən öldürüldü.^[1]

Onun ölümü ilə Cəlairilər sultanlığı rəsmi olaraq süqut etdi.

İstinadlar

1. Bülent Yılmaz, 2002. səh. 247
2. Həsən bəy Rumlu, 2017. səh. 64

Ədəbiyyat

• Həsən bəy Rumlu (fars dilindən tərcümə və şərhlər : Oqtay Əfəndiyev, Namiq Musalı). Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) (PDF). Kastamonu: Uzanlar. 2017. ISBN 5-8066-0436-5.
• Bülent Yılmaz. Celayirliler Kabile-Devlet (PDF). Ərzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Tarih Anabilim Dalı Enstitüsü. 2002.