Elektrik zədələnmələri

Elektrik zədələnmələri
XBT-10 T75.4
DiseasesDB 4159
MeSH D004556
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Elektrik zədələnmələri — müxtəlif gərginlikli elektrik cərəyanı ilə kontakt nəticəsində baş verən yanıqlardır;[1]

Sadə şəkildə desək, elektrik zədələnmələri elektrik cərəyanın bədənin toxumaları boyunca yayılması nəticəsində əmələ gələn istiliyin təsirindən baş verən yanıqlardır. Elektrik enerjisi adətən dərin yanıqlara səbəb olur.[2]

Elektrik zədələnmələrinin səbəbi insanın elektrik enerjisi mənbəyi ilə birbaşa, yaxud dolayısilə əlaqədə olmasıdır.[3] Düz (birbaşa) elektrik zədələnmələr — elektrik cərəyanının insan bədəninə elektrik dövriyəsini açarkən birbaşa keçməsi nəticəsində baş verir. Vasitəli (dolayısilə) elektrik zədələnmələr — volt qövsünün təsiri zamanı olur.[4]

Müəyyən gərginlikli və güclü elektrik cərəyanının təsiri nəticəsində elektrik zədə əmələ gələrək həm yerli, həm də mərkəzi sinir, tənəffüs, ürək-damar sistemlərində çox güclü, dərin funksional pozulmalar törədir.[3]

Zədələnmələrin ağırlığı və nəticəsi təkcə elektrik cərəyanının fiziki parametrlərindən başqa cərəyan keçrici əşya ilə kontaktda olan dərinin müqavimətindən asılıdır. Quru dərinin elektrik müqaviməti 100–2000 dəfə yaş dərinin müqavimətindən yüksəkdir və bu səbəbdən eyni gərginlikli elektrik cərəyanı birinci halda qorxulu zədələnməyə səbəb olmur, əksinə ikinci halda isə ölümlə nəticələnə bilir.[3]

Elektrik cərəyanının gərginliyi 500 V–dan çox olduqda dərinin müqavimətinin heç bir mənası olmayıb, təmas yerində bioloji toxumaların "deşilməsi" baş verərək elektrik cərəyanı işarələri, izləri əmələ gətirir.[3]

Çox vaxt cərəyanın təsiri nəticəsində orqanizmdə əmələ gələn dəyişikliklər terminal (bioloji ölümə yaxın) vəziyyətə gətirib çıxarır.[3]

Elektrik zədələnmələrin ağırlıq dərəcələrinə görə təsnifatı

Elektrik zədələnmələrdə 4 ağırlıq dərəcəsi ayırd edilir:[5]

I dərəcə — təkcə elektrik cərəyanının təsiri anında şüur itməməsi fonunda skelet əzələlərinin qıcolma yığılmaları;[5]

II dərəcə — cərəyanın təsiri kəsildikdən sonra skelet əzələlərinin qıcolma yığılmalarının davam etməsi, huşun itməsi, tənəffüs və ürək fəaliyyətinin pozulması;[5]

III dərəcə — qıcolmalar olur, şüur itir, tənəffüs ritminin kobud pozulmaları qeyd olunur, nəbz yalnız yuxarı arteriyalarda izlənib, mil–bilək nahiyəsində isə itir;[5]

IV dərəcə — kliniki ölüm ilə nəticələnir.[5]

Elektrik cərəyanının yüngül təsiri zədələnmişin ümumi vəziyyətini dəyişməyə də bilər. Zədələnmişin müayinəsi zamanı təyin edilən qənaətbəxş vəziyyəti, sonrakı vəziyyətin ağırlaşmasına zəmin yaratmır.[6]

Elektrik cərəyanının daha ağır zədələnmələrində mərkəzi sinir sisteminin funksiyalarının pozulmaları baş verir. Zədələnmiş tormozlanma vəziyyətində olur, lakin bəzən nitq və hərəki oyanma mərhələləri baş verir. Huşun dərin tormozlanması və xarici qıcıqlara cavab reaksiyalarının olmaması vəziyyəti əmələ gəlir (komatoz vəziyyət).[6]

Ağır elektrik zədələnmələrdə qan dövranının və tənəffüsün pozulmaları ön plana çıxır. Səs tellərinin spastik yığılması, skelet əzələlərinin davamlı spazmı fonunda tənəffüsün dayanması inkişaf edir. Zədələnmədən 2–3 saat sonra elektrik şok adlanan vəziyyətin əmələ gəlməsi nəticəsində tənəffüs dayana bilər, göstərilən faktı yadda saxlayaraq xəsarət alanı qısa bir müddətdə xəstəxanaya çatdırmaq imkanı olmadıqda, təcili reanimasiya tədbirlərinin tətbiqinə hazır olmaq lazımdır.[7]

Elektrik cərəyanının döş qəfəsindən keçdikdən sonra ürək mədəciklərinin fibrilzasiyasına və qan dövranının dayanması səbəbindən ikincili tənəffüs dayanması baş verərək kliniki ölümə səbəb olur.[7]

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ R.N.Soltanov, N.İ.Mirzəyev, F.Ə.Məmmədova. Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi Və Tibbi Biliklərin Əsasları. Bakı: 2016. 2019. səh. 406.
  2. ↑ "Elektrik zədəsi" (az.). www.fhn.gov.az. 2016-07-22. 2016-08-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-22.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 R.N.Soltanov, N.İ.Mirzəyev, S.H.Bəbirova, R.Ə.Atakişiyeva. Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi və Fövqəladə hallarda ilk yardımın xüsusiyyətləri. Bakı: 2017. 2020. səh. 81.
  4. ↑ R.N.Soltanov, N.İ.Mirzəyev, S.H.Bəbirova, R.Ə.Atakişiyeva. Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi və Fövqəladə hallarda ilk yardımın xüsusiyyətləri. Bakı: 2017. 2020. səh. 80.
  5. ↑ 1 2 3 4 5 R.N.Soltanov, N.İ.Mirzəyev, S.H.Bəbirova, R.Ə.Atakişiyeva. Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi və Fövqəladə hallarda ilk yardımın xüsusiyyətləri. Bakı: 2017. 2020. səh. 82.
  6. ↑ 1 2 R.N.Soltanov, N.İ.Mirzəyev, S.H.Bəbirova, R.Ə.Atakişiyeva. Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi və Fövqəladə hallarda ilk yardımın xüsusiyyətləri. Bakı: 2017. 2020. səh. 83.
  7. ↑ 1 2 R.N.Soltanov, N.İ.Mirzəyev, S.H.Bəbirova, R.Ə.Atakişiyeva. Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi və Fövqəladə hallarda ilk yardımın xüsusiyyətləri. Bakı: 2019. 2020. səh. 83.

Read other articles:

Bad Men of Missouri

1941 film by Ray Enright Bad Men of MissouriTheatrical release posterDirected byRay EnrightScreenplay byCharles GraysonStory byRobert E. KentProduced byHarlan ThompsonStarringDennis MorganJane WymanWayne MorrisArthur KennedyCinematographyArthur ToddEdited byClarence KolsterMusic byHoward JacksonProductioncompanyWarner Bros.Distributed byWarner Bros.Release date July 26, 1941 (1941-07-26) Running time71 minutesCountryUnited StatesLanguageEnglish Bad Men of Missouri is a 1941 Ame...

 

Mrs. J. H. Allen

American stage actor Mrs. J.H. AllenBornc. 1840Died1911OccupationActressSpouseJ.H. Allen Louise Allen[1][2] (c. 1840–1911) was a popular American actress in the mid 19th century who was billed under her married name, Mrs. J. H. Allen.[3] She was the wife of theater manager J.H. Allen and debuted on the stage in 1855.[3] In June 1858, The New York Times described her as the most beautiful woman on the New York stage, and a lady who in a short time has assumed ...

 

Бібліда

У Вікіпедії є статті про інші значення цього терміна: Бібліда (значення). У Вікіпедії є статті про інші значення цього терміна: Бібліс (значення). Адольф Вільям Бугеро. «Бібліда» Бібліда або Бібліс (дав.-гр. Βυβλίς або Βιβλίς) — в грецькій міфології дочка критянина Мілета (

Dôme (architecture)

Pour les articles homonymes, voir dôme. Le dôme de Saint-Pierre de Rome. La première tour à dôme construite en France est probablement la tour nord de la cathédrale de Tours, érigée en 1547[1]. Un dôme (du provençal doma, du latin doma, du grec dôma) est un élément d'architecture qui couvre un édifice de plan circulaire, elliptique ou polygonal. Sa forme est généralement proche d'un hémisphère, mais il existe de nombreuses variations. Le terme est souvent utilisé comme syno...

 

Women's South Island League (New Zealand)

Football leagueWomen's South Island LeagueFounded2022; 1 year ago (2022) (as South Island Championship)2023; 0 years ago (2023) (as Women's South Island League)Country New ZealandConfederationOFC (Oceania)Number of teams6Level on pyramid2Feeder toWomen's National League; 2026 onwardsRelegation toCanterbury Premier Women's LeagueSouthern Football Women's ChampionshipDomestic cup(s)Kate Sheppard CupCurrent championsCashmere Technical (1st title) (2023 Women's...

 

Косса Михайло Ілліч

Косса Михайло ІллічМихаил Ильич КоссаНародження 20 жовтня 1921(1921-10-20)Малокатеринівка, Григорівська волость, Олександрівський повіт, Російська імперіяСмерть 20 квітня 1950(1950-04-20) (28 років)Москва, СРСРПоховання Нове Донське кладовищеКраїна  СРСРРід військ Військово-повітр...

Wasatch Mountain State Park

State park in Utah, USA Wasatch Mountain State ParkLocation of Wasatch Mountain State Park within the State of UtahShow map of UtahWasatch Mountain State Park (the United States)Show map of the United StatesLocationWasatch, Utah, United StatesCoordinates40°30′10″N 111°32′14″W / 40.50278°N 111.53722°W / 40.50278; -111.53722Area21,592 acres (87.38 km2)Elevation5,900 ft (1,800 m)Established1961Named forthe Wasatch RangeVisitors360383 (in...

 

Botschaft des Kosovo in Berlin

Kosovo Botschaft der Republik Kosovo Staatswappen Staatliche Ebene bilateral Stellung der Behörde Botschaft Aufsichts­behörde(n) Außenministerium Hauptsitz Deutschland Berlin Botschafter Faruk Ajeti Mitarbeiter 14 Website www.ambasada-ks.net/de Botschaftssitz, Berlin-Grunewald, Koenigsallee 20 Die Botschaft des Kosovo in Berlin (offiziell Botschaft der Republik Kosovo in Berlin, albanisch Ambasada e Republikës së Kosovës në Berlin, serbisch Амбасада Републ...

 

Switzerland at the 1952 Summer Olympics

Sporting event delegationSwitzerland at the1952 Summer OlympicsIOC codeSUINOCSwiss Olympic AssociationWebsitewww.swissolympic.ch (in German and French)in HelsinkiCompetitors157 (148 men and 9 women) in 17 sportsFlag bearer Walter LehmannMedalsRanked 11th Gold 2 Silver 6 Bronze 6 Total 14 Summer Olympics appearances (overview)189619001904190819121920192419281932193619481952195619601964196819721976198019841988199219962000200420082012201620202024Other related appearances1906 Intercalat...

Bintulu Division

Division of SarawakBintuluDivision of Sarawak FlagDivision Office locationBintuluLocal area government (s)Bintulu Development Authority (BDA)Government • ResidentJack Aman LuatArea • Total12,166.2 km2 (4,697.4 sq mi)Population (2010) • Total219,529 • Density18/km2 (47/sq mi)Ethnicity • Iban41.6% • Chinese16.2% • Melanau10.7% • Others31.5%License plate prefixQD, QT Bintulu D...

 

The Oracle of Delphi (film)

L'Oracle de DelphesCuplikan dari film tersebutSutradara Georges Méliès Produser Georges Méliès Ditulis olehDistributorStar Film CompanyTanggal rilis 1903 (1903) Durasi30 meter/100 feet[1]Negara Prancis BahasaFilm bisu The Oracle of Delphi (Prancis: L'Oracle de Delphes) adalah sebuah film bisu pendek Prancis tahun 1903 garapan Georges Méliès. Film tersebut dirilis oleh Star Film Company milik Méliès dan diberi nomor 476 dalam katalog-katalognya.[2] Referensi ^ ...

 

In Your House

WWE pay-per-view and livestreaming event series This article is about the professional wrestling pay-per-view series. For the video game named after this series, see WWF In Your House (video game). For the song by The Cure, see Seventeen Seconds. Professional wrestling pay-per-view event series In Your HouseNXT In Your House 2022 logoPromotionWWEBrandNXT (2020–2022)Other namesNXT TakeOver: In Your House (2020–2021) NXT In Your House (2022)First eventIn Your House (May 1995)Last eventNXT I...

Detașamentul Special de Protecție și Intervenție

Detașamentul Special de Protecție și IntervențieDSPI soldiers during an exerciseActive1990-PresentCountry RomaniaBranchGeneral Directorate for Defense Intelligence[1]TypeSpecial ForcesRoleCounter-terrorism, Reconnaissance, Explosives, VIP ProtectionSizeAbout 145Nickname(s)DSPI/DIRWebsitehttps://www.semperfidelis.ro/news.php?item.4240CommandersCurrentcommanderColonelul Petre MăruntuMilitary unit Detașamentul Special de Protecție și Intervenție (DSPI, The Special Detachmen...

 

The Cycle (1975 film)

1978 Iranian filmThe CycleFilm posterDirected byDariush MehrjuiWritten byDariush MehrjuiBased onThe play Aashghaal-duni by Gholam-Hossein SaediProduced byParviz SayyadBahman FarmanaraMalek-Sasan VeisiStarringSaeed KangaraniEzzatollah EntezamiAli NassirianEsmail MohammadiForouzanBahman ForsiCinematographyHoushang BaharlouEdited byTalat MirfendereskiMusic byHormoz FarhatRelease dateApril 12, 1978 (Iran)Running time101 minutesCountryIranLanguagePersianBox officeOver 16 million rials The Cycle (P...

 

Aiki (film)

2002 Japanese film AikiFilm posterDirected byDaisuke TenganWritten byDaisuke TenganProduced byHisao IinoShunsuke KogaYasushi MatsudaStarringHaruhiko KatôRie TomosakaChiaki HaraShōhei HinoCinematographyYi-shu YiEdited byHirohide AbeMusic byYôko KumagaiHidehiko UrayamaRelease date August 30, 2002 (2002-08-30) (Venice) Running time119 minutes[1]CountryJapanLanguageJapanese Aiki is a 2002 Japanese film about a martial artist in a wheelchair, directed and written by D...

Batu Brak

Batu BrakGambar Batu Brak tahun 1931Informasi umumKotaKabupaten Lampung BaratNegara Indonesia Situs Batu Brak adalah salah satu situs peninggalan Negeri Sekala Brak di Kabupaten Lampung Barat. Situs ini diyakini menjadi lokasi diadakannya upacara pengorbanan di masa lalu.[1] Dengan luas 3,5 hektar, situs ini menyimpan 40 batu menhir, 38 batu dolmen, 2 batu datar, dan beberapa batu kelompok. Situs ini ditemukan oleh masyarakat lokal sekitar tahun 1931. Pada 1994 dan 1989 ditempat ...

 

High-speed rail

Fastest rail-based transport systems High-speed train redirects here. For the High-Speed Train in the United Kingdom, see InterCity 125. For fast railway services with speeds less than 200 kilometres per hour (120 mph), see Higher-speed rail. High-speed railThe Tokaido Shinkansen high-speed line in Japan, with Mount Fuji in the background. The Tokaido Shinkansen, which connects the cities of Tokyo and Osaka, was the world's first high-speed rail line.High-speed trains operated by China R...

 

Steve Turre

Steve Turre Información personalNacimiento 9 de diciembre de 1948 (74 años)la paz, BoliviaNacionalidad EstadounidenseFamiliaCónyuge Akua Dixon (1978-2012) EducaciónEducado en Facultad de Música de la Universidad del Norte de Texas Información profesionalOcupación Profesor de música y músico de jazz Años activo 1961 - PresenteEmpleador Manhattan School of Music Género Latin jazzInstrumento TrombónDiscográficas Verve RecordsAntilles Records Artistas relacionados J.J. John...

Australind, Western Australia

For the passenger train running between Perth and Bunbury, see Australind (train). Suburb of Shire of Harvey, Western AustraliaAustralindWestern AustraliaAustralindLocation in Western AustraliaCoordinates33°16′48″S 115°43′34″E / 33.280°S 115.726°E / -33.280; 115.726Population15,988 (SAL 2021)[1]Established1841Postcode(s)6233Area23.2 km2 (9.0 sq mi)Location12 km (7 mi) from BunburyLGA(s)Shire of HarveyState electorate(s)Murra...

 

Douglas O-38

O-38 Douglas O-38F at the National Museum of the United States Air Force in 2005 Role Observation planeType of aircraft Manufacturer Douglas Aircraft Company Primary user United States Army Air Corps Produced 1931–1934 Number built 156 The Douglas O-38 was an observation airplane used by the United States Army Air Corps. Between 1931 and 1934, Douglas built 156 O-38s for the Air Corps, eight of which were O-38Fs. Some were still in service at the time of the Pearl Harbor Attack in 1941...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!