Baykovo qəbirstanlığı[1] (ukr.Байкове кладовище) — Kiyevdə yerləşən xatirə qəbiristanığı. Qəbirstanlıq şəhərin ən qədim və fəxri qəbiristanlıqlarından biridir. Sahəsi 72,47 hektar olan qəbirstanlıq[2][3] Qoloseevski rayonunun Baykova dağında yerləşir.
1812-ci il Vətən müharibəsinin və 1828-1829-cu il Rusiya-Osmanlı müharibəsinin iştirakçısı general Sergey Vasilyeviç Baykovun (1772-1848) şərəfinə adlandırılıb. Təqaüdə çıxdıqdan sonra Kiyevdə məskunlaşan general, sahibinin soyadı ilə "Baykov ferması" adlandırılmağa başlayan Libid çayı boyunca yerləşən fermanı satın alır. Sonradan Baykova Qora dağı və onun üzərində yerləşən qəbiristanlıq adını məhz bu fermadan götürmüşdü.
Baykovo qəbiristanlığı 1834-cü ildə katolik və lüteran dinlərinə mənsub şəxslərin ayrı-ayrı hissələrdə dəfn edilməsi məqsədi ilə açılmışdır. Bir müddət sonra (1834-cü ilin dekabrında) orada pravoslav xristianların dəfn edilməsinə icazə verildi. Hər hissənin özünün kilsəsi var idi.
Qəbiristanlıq Baykovaya küçəsi ilə iki qeyri-bərabər hissəyə bölünür. Cənub, kiçik hissə Köhnə Baykovo qəbiristanlığı, şimal, böyük hissəsi XIX əsrin 80-ci illərində dəfnlərə başlanılan Yeni Baykovo qəbiristanlığıdır. Yeni qəbiristanlıq daş divarla əhatə olunub, onun giriş qapısı kilsə, kafedral və kilsə kimi stilizə olunub. 1884-1889-cu illərdə onun ərazisində daşdan Yüksəliş kilsəsi tikilmişdir (memarı Vladimir Nikolayev).Köhnə qəbiristanlıqdakı keçmiş Dimitri kilsəsi 1890-cı illərdə bağlandı və söküldü. Onun qurbangahının yerindkiə xatirə daşı qorunub saxlanılıb.
Baykov qəbiristanlığının ərazisində iyirmiyə yaxın köhnə kripta var. Bütün kriptlər müxtəlif arxitekturaya malikdir. Onları yalnız daxili quruluşlarının eyniliyi : insanların ölüləri yad etməyə getdiyi kiçik bir otaq və tabutların yerləşdiyi barmaqlıqlarla hasarlanmış zindan birləşdirir. Bir çox kripta məşhur memarlar tərəfindən tikilmişdir. Onlar Vladislav Qorodetski, V.Nikolayev, İppolit Nikolayev və başqaları idilər.
Bütün bu kriptlər unikaldır, çünki onlar ölülərin dinlərinə - pravoslav, katolik, lüteranlara uyğun gələn ənənələrə uyğun tikilmişdir. Yazıların əksəriyyəti Böyük Vətən müharibəsi illərində məhv edilib. Müharibə zamanı bütöv ailələr, əsasən də yəhudi ailələri gizli otaqlarda gizlənirdilər. Daha sonra kriptalar evsizlər üçün sığınacaq kimi xidmət edirdi. Bu gün kriptalar acınacaqlı vəziyyətdədir, çoxlu qəbirlər açılıb qarət edilib.
Krematoriya
1975-ci ildən qəbiristanlığın arxa hissəsində memar Avraam Miletski tərəfindən layihələndirilmiş krematoriya, 1983-cü ildən isə kolumbarium fəaliyyət göstərir.
↑Рішення виконавчого комітету Київської міської ради депутатів трудящих від 27 лютого 1968 року № 309.
Ədəbiyyat
Байково кладбище // Киев: Энциклопедический справочник (Изд. 3-е, доп 90000 nüs.). Киев: Главная редакция Украинской Советской Энциклопедии (УРЕ). Под ред. А. В. Кудрицкого. 1986. 52.
