Andrey Aleksandroviç Jdanov (rus.Андре́й Алекса́ндрович Жда́нов; 14 (26) fevral1896, Mariupol, Yekaterinoslav quberniyası[1] – 31 avqust1948[1][2][…], Moskva[3]) — sovet siyasətçisi və ideoloqu. O, 1940-cı illərdə Sovet İttifaqının "baş təbliğatçısı" kimi təsvir edilib[4] və İosif Stalinin ölümünə qədər qüvvədə qalan sovet mədəniyyət siyasətinin, "Jdanov doktrinasının" hazırlanmasına cavabdeh olub. Jdanov Stalinin ən böyük ehtimal olunan varisi hesab olunurdu, lakin ondan əvvəl vəfat edib.
Ukraynanın Mariupol şəhərində anadan olan Jdanov 1915-ci ildə bolşeviklərə qoşulub və tez bir zamanda partiya sıralarında yüksəlib. Stalinin yaxın adamı olan Jdanov, 1934-cü ildə Mərkəzi Komitənin katibi, həmin ilin sonunda isə Sergey Kirovun qətlindən sonra Leninqrad partiyasının sədri vəzifəsinə yüksəldi. O, Böyük təmizləmə zamanı böyük rol oynamağa davam edəcəkdi. 1939-cu ildə Siyasi Büronun həqiqi üzvü, Kommunist Partiyasının ikinci katibi və Mərkəzi Komitənin təbliğat şöbəsinin müdiri vəzifələrinə irəli çəkildi. Jdanovun siyasi mövqeyi İkinci Dünya müharibəsinin başlanğıcında SSRİ-Fin müharibəsi ilə əlaqəsi və Molotov-Ribbentrop paktının uğursuzluğu səbəbindən əhəmiyyətli dərəcədə sarsıldı. Buna baxmayaraq, o, Estoniyanın Sovet İttifaqı tərəfindən ələ keçirilməsinə nəzarət etmiş və Leninqradın müdafiəsində aparıcı rol oynamışdır.
Müharibədən sonra Jdanovun vəziyyəti xeyli yaxşılaşdı. O, aqressiv xarici siyasətin formalaşdırılmasında mühüm rol oynayıb və 1947-ci ildə Kominformun yaradılmasına nəzarət edib. Sovet İttifaqının mədəniyyət siyasətinə rəhbərlik etmək də ona həvalə edilmişdi. Onun "Jdanov doktrinası" və ya "Jdanovşçina" kimi tanınan kampaniyası ciddi şəkildə tətbiq edildi və Anna Axmatova və Dmitri Şostakoviç kimi qeyri-konformist sənətkarların donosçuluğa məruz qalmasına səbəb oldu. Əvvəlcə Stalinin varisi hesab edilən Jdanov səhhətindən əziyyət çəkirdi və Yuqoslaviya ilə SSRİ-nin ayrılması nəticəsində gözdən düşməyə başlamışdı. 1948-ci ildə ürək çatışmazlığından vəfat edib və Kreml divarı nekropolunda dəfn edilib.
↑Zubok, Vladislav Martinovich; Pleshakov, Constantine. Inside the Kremlin's Cold War: from Stalin to Khrushchev (IV). Cambridge, Mass.: Harvard Univ. Pr. səh. 119. ISBN978-0-674-45532-0.
Əlavə ədəbiyyat
Boterbloem, Kees. The life and times of Andrei Zhdanov, 1896–1948. Montréal: McGill-Queen's University Press. ISBN978-0-7735-2666-2.
