Almaniya Federativ Respublikası digər adı ilə Qərbi Almaniya — XV əsrdən etibarən Almaniya olaraq adlandırılan dövlətin, İkinci dünya müharibəsindən sonra siyasi və çoğrafi olaraq parçalanması nəticəsində yaranmış iki dövlətdən biri.
Tarixi
1949–1990-cı illər aralığında mövcud olmuş Qərbi Almaniya 1990-cı ildə Almaniya Demokratik Respublikası ilə birləşmişdir. Qərbi Almaniyanın paytaxtı Bonn şəhəri idi. 1989-cu ildə Berlin divarının dağıdılmasının ardından Qərbi Almaniya ilə Almaniya Demokratik Respublikası birləşmiş və nəticədə mövcud Almaniya yaradılmışdır.[1]
Soyuq müharibənin başlanğıcında Avropa Qərb və Şərq blokları arasında bölündü. Almaniya iki ölkəyə bölündü. Əvvəlcə Qərbi Almaniya özünü 1871–1945-ci illərdəki Alman Reyxinin demokratik şəkildə yenidən təşkil edilmiş yeganə davamı kimi təqdim edərək, bütün Almaniya üçün müstəsna mandat iddia etdi.[2]Qərbi Almaniyanın üç cənub-qərb əyaləti 1952-ci ildə Baden-Vürtemberqi meydana gətirmək üçün birləşdi və Saar əyaləti 1957-ci ildə Fransa tərəfindən Müttəfiqlər tərəfindən işğal edilmiş Almaniyadan Saar Protektoratı olaraq ayrıldıqdan sonra Qərbi Almaniyaya bir dövlət olaraq qoşuldu (ayrılıq tam qanuni deyildi). Sovet İttifaqının buna qarşı çıxdığı kimi). Nəticədə on ştatdan əlavə, Qərbi Berlin qeyri-rəsmi de-fakto on birinci ştat hesab olunurdu. De-yure Qərbi Almaniyanın bir hissəsi olmasa da, Berlin Müttəfiq Nəzarət Şurasının (ACC) nəzarəti altında olduğundan, Qərbi Berlin siyasi cəhətdən Qərbi Almaniya ilə birləşdi və onun federal qurumlarında birbaşa və ya dolayısı ilə təmsil olunurdu. Bu gün Almaniyanın tutduğu nüfuzlu mövqeyinin əsası 1950-ci illərin (Wirtschaftswunder) iqtisadi möcüzəsi zamanı, Qərbi Almaniyanın İkinci Dünya müharibəsinin gətirdiyi böyük dağıntıdan dünyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatına çevrildiyi zaman qoyuldu. 1963-cü ilə qədər vəzifəsində qalan ilk kanslerKonrad Adenauer neytrallıqdan çox NATO ilə tam uyğunlaşma üçün çalışdı və hərbi alyansa üzvlüyünü təmin etdi. Adenauer həm də indiki Avropa Birliyinə çevrilən müqavilələrin tərəfdarı idi. 1975-ci ildə G6 qurulanda Qərbi Almaniyanın üzv olub-olmayacağı ilə bağlı ciddi müzakirələr aparılmırdı. Berlin Divarının açılışı ilə simvollaşdırılan Şərq Blokunun tədricən dağılmasından sonra hər iki dövlət Almaniyanın birləşməsinə nail olmaq üçün hərəkətə keçdi. Şərqi Almaniya 1990-cı ildə Almaniya Federativ Respublikasının ləğvi və ona qoşulması üçün səs verdi. Müharibədən sonrakı beş əyalət (Länder) yenidən birləşmiş Berlin ilə birlikdə yenidən quruldu və bu, xüsusi statusunu sona çatdırdı və əlavə Torpaq (Landtaq) yaratdı. Onlar 3 oktyabr 1990-cı ildə rəsmi olaraq federal respublikaya qoşuldular, ştatların ümumi sayını ondan on altıya çatdırdılar və Almaniyanın bölünməsinə son qoydular. Yenidən birləşən Almaniya, əvvəllər qeyri-rəsmi olaraq Qərbi Almaniya adlanan dövlətin birbaşa davamıdır və yeni dövlət deyil, çünki proses mahiyyətcə könüllü qoşulma aktı idi: Almaniya Federativ Respublikası Almaniya Demokratik Respublikasının əlavə altı əyalətini əhatə edəcək şəkildə genişləndirildi. Genişlənmiş Federativ Respublikası Qərbi Almaniyanın siyasi mədəniyyətini saxladı və beynəlxalq təşkilatlardakı mövcud üzvlüyünü, habelə Qərbin xarici siyasətinə uyğunluğunu və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, NATO, OECD və Avropa İqtisadi Birliyi kimi Qərb ittifaqlarına mənsubluğunu davam etdirdi.
İstinadlar
↑The Bonn Republic — West German democracy, 1945–1990, Anthony James Nicholls, Longman, 1997
↑Germany // Encyclopædia Britannica (Online). İstifadə tarixi: 9 May 2022.
