Fiesta en Centru de Xubilaos en Villa Domínico, Buenos Aires, Arxentina. Los centros de xubilaos realicen diverses actividaes que promueven el desenvolvimientu integral de los adultos mayores y la identificación col barriu al que pertenecen.Trabayadores sindicalizados manifestando en Francia por delles reivindicaciones, y ente elles, en sofitu d'un sistema de xubilaciones y pensiones más solidariu.
La xubilación ye l'actu alministrativu pol qu'un trabayador n'activu, yá sía por cuenta propia o ayena, pasa a una situación pasiva o d'inactividá llaboral, n'algamando la edá máxima, o por enfermedá crónica grave o incapacidá. Llogra entós una prestación monetaria pal restu de la so vida. La llexislación llaboral de cada país axusta condiciones distintes al respeutu.
Contestu
Pa compensar la perda d'ingresos que se deriva del cese llaboral, al beneficiariu de la xubilación reconózse-y una prestación económica que suel consistir nuna renta mensual. La prestación ye vitalicia y namái s'escasta cola muerte del comenenciudu. El monto de la prestación puede basase en distintos criterios: por casu, col criteriu actuarial, establecer en rellación a la cantidá y monto de les cotizaciones realizaes; con un criteriu de sustitución, establecer a partir d'un determináu porcentaxe del monto de los ingresos mientres la vida llaboral.
Nos sistemes jubilatorios públicos, p'aportar a una xubilación ye necesariu cumplir requisitos d'edá (xeneralmente en redol a los 60-65 años) o aportar a una xubilación antemanada por razones d'invalidez. Per otru llau, en casu de tratase d'un sistema contributivu, l'accesu suel depender de cumplir con un mínimu d'años cotizaos a la seguridá social.
Xubilaciones contributives y non contributives
Pueden estremase dos modalidaes de xubilación: contributiva y non contributiva.
La modalidá contributiva ye la que se financia poles aportaciones efectuaes al sistema polos mesmos trabayadores al traviés de les sos cotizaciones o aportaciones y les de les sos emplegadores (apurras patronales.
La modalidá non contributiva ye la destinada a aquelles persones que nun cotizaron el mínimu abondu pa beneficiase y xenerar derechos na otra modalidá.
Futuru de les pensiones
El avieyamientu de la población en munchos países debíu a la medría de la mira de vida y la cayida de la tasa de fecundidá nel marcu de la transición demográfica, xenera tensiones nel financiamiento de los sistemes de pensiones contributivos na midida que s'alteria la proporción ente contribuyentes y beneficiarios. Nesti marcu, l'avieyamientu ye en munchos casos parte de les fundamentaciones sobre la presunta necesidá de privatizar los sistemes jubilatorios,[1] lo mesmo que de reformalos nun sentíu restrictivu (comúnmente por aciu la medría de la edá jubilatoria).[2]
Edá llegal y media de xubilación
La edá llegal de xubilación ye aquella que ta regulada llegalmente nos distintos países y que, sacante circunstancies contemplaes de xubilación voluntaria o forzosa, allongamientu de la xubilación o xubilación flexible, ye xeneral con diferencies de sexu en dellos países.
La media de la edá de xubilación ye la media d'edá real de les xubilaciones que se producen nun país y establezse atendiendo a les xubilaciones voluntaries antes de la edá llegal de xubilación, les que se producen a la edá llegal y aquelles que superen la edá llegal establecida.
Edá de xubilación llegal y media nos países de la Unión Europea (15)
Nos países de la Unión Europea de los 15 los datos de xubilación llegal -estremaos por sexos- y edá media real de xubilación o salida del mercáu de trabayu son los siguientes.[3]
L'antecedente primeru que s'atopa sobre pensiones y xubilaciones na Arxentina, ye en 1919, na provincia de Tucumán, un proyeutu del diputáu Alberto Aybar Augier "denomináu proyeutu humanitariu" En 1919, los vieyos o desvalíos nun recibíen ayuda dalguna del Estáu. Por eso constituyó una positiva novedá'l proyeutu que'l doctor Alberto Aybar Augier (1885-1950) presentó esi añu a la Cámara de Diputaos de Tucumán, de la que yera presidente. Proponía que "toa persona nativa del territoriu de la provincia, qu'haber llegáu a los 70 años o a cualquier edá en casu d'invalidez absoluta y indigencia, tien derechu a recibir del Estáu una pensión mínima de 360 pesos al añu, o'l so equivalente n'asistencia direuta o indireuta".[4]
El presidente Perón y les xubilaciones a nivel nacional. En 1944 cuando namái'l 7 per cientu de la población económicamente activa taba afiliada a les distintes caxes de xubilaciones. Col impulsu de Juan Perón, dende la Secretaría de Trabayu y Previsión y depués dende la presidencia de la Nación, esi porcentaxe aumentó rápido cola creación de la Caxa pa Emplegaos de Comerciu y la del Personal de la Industria, a les que más tarde siguiríen les de trabayadores rurales, personal doméstico, autónomos, profesionales y empresarios. En menos d'una década, la totalidá de la población activa había quedáu cubierta. Los fondos en gran midida fueron asitiaos en títulos públicos de llargu plazu.[5]
Les caxes creaes funcionaron en forma independiente y dieron un superávit bien eleváu
17 d'ochobre de 1945, Perón declaraba que'l beneficiu de la xubilación fuera estendíu a un millón y mediu de trabayadores, ente ellos los emplegaos de comerciu. "Recién pudimos comprometelo (a Angel Borlenghi, secretariu xeneral del sindicatu d'emplegaos de comerciu) dempués de consigui-y la xubilación pa los emplegaos de comerciu, una vieya aspiración del gremiu" (declaraciones del coronel Mercante reproducíes en Sindicalismu y peronismu, d'Hugo del Campo, Editorial Clacso)
Hubo, dende 1993 a payares de 2008 un sistema jubilatorio mistu con un componente priváu y unu públicu.
Sol gobiernu de Carlos Menem instauróse un nuevu sistema, constituyíu por axentes conocíos como AFJPs. Los trabayadores podíen optar por cotizar a un sistema de repartu estatal o a unu de capitalización privada, quedando asignaos al sistema de capitalización en casu de nun manifestar una eleición esplícita. Les xubilaciones de los cotizantes a esti sistema constituyiríense, al momentu de xubilase, por una prestación que resultaba de la capitalización del so fondu personal de cotizaciones, y una prestación básica apurrida pol sistema públicu.
Magar en pocos años la mayor parte de los cotizantes quedaron dientro del sistema de capitalización privada, l'Estáu (que yá nun recibía les cotizaciones que yeren primeramente'l financiamiento del sistema) tenía de siguir cumpliendo coles sos obligaciones para colos xubilaos yá esistentes, carga que se conoció como costu de transición.
El sistema creáu en 1993 foi esaniciáu en payares de 2008 sol gobiernu de Cristina Kirchner, volviendo a un sistema estatal unificáu, qu'agora se llamaría Sistema Integráu Previsional Arxentín (SIPA).
Plan d'Inclusión previsional
El Plan d'Inclusión previsional, basáu principalmente nuna Moratoria previsional, consistió nuna política d'inclusión masiva al sistema de xubilaciones que dexó a persones n'edá jubilatoria que nun cuntaben col mínimu de cotizaciones riquíu, aportar a una xubilación atayando la so delda en cuotes. Nos fechos el sistema constituyir nuna oportunidá masiva d'accesu non contributivu qu'espandió la cobertoria previsional del país considerablemente ente 2003 y 2014. En 2014, creóse una nueva moratoria pa caltener vixente'l perfil inclusivu del sistema previsional en nueves cohortes d'adultos mayores.
La xubilación en Méxicu ye contractual, esto ye, nun ta contemplada na Llei sinón nes convenciones individuales o coleutives como por casu nos Pactos Coleutivos - conocíos tamién cómo Contratos Coleutivos de Trabayu celebraos ente PEMEX y el Sindicatu Petroleru; CFE y el Sindicatu de Lletricistes; IMSS y el so Sindicatu. D'antiguo venía tamién na Llei del ISSSTE que foi abrogada en marzu de 2007 y na nueva Llei yá nun apaez esta figura. Ye importante mentar que'l sistema mexicanu de pensiones ta migráu al sistema de Contribución Definida.
A lo menos esíxense 60 años d'edá y 30 años de trabayu rexistraos na hestoria llaboral.
Xubilación per edá avanzada Con
65 años d'edá y 25 años de trabayu. Tamién puede aportase con 15 años de trabayu y 70 años d'edá. A midida que aumenten los años d'edá ríquense menos años de trabayu.
Xubilación parcial por aforru A los
65 años d'edá pol tramu de l'AFAP ensin requisitu mínimu d'años de trabayu.
Xubilación por incapacidá total
Ye la xubilación que percibe'l trabayador frente a una incapacidá absoluta y permanente pa tou trabayu.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
