Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Mosca

Artículu revisáu
Mosca estregándose les pates.

Mosca ye'l nome vulgar dau a numberoses especies d'inseutos, especialmente a les pertenecientes al orde de los dípteros (Diptera). De xuru, les mosques siguieron al home dende la prehistoria y son, poro, unos de los inseutos más enraigonaos nel imaxinariu popular.

¿Qué s'atalanta por mosca?

El términu "mosca" ye bien vagu y ye difícil precisar qué especies s'inclúin so esta denominación. La definición dada pola Academia de la Llingua Asturiana, diz: "Inseutu dípteru de cuerpu negru, cabeza ancha, güeyos saltones y boca en forma de trompa que chupa los alimentos."

Seya que non, les especies que pertenecen a la familia de la mosca común (Muscidae) son claramente mosques pal vulgu; delles especies de families próximes, como Calliphoridae o Sarcophagidae, reciben más bien el nome de moscardos, dáu'l so gran tamañu, el so cuerpu peludu y el runfíu más grave del so aletéu. Otros dípteros reciben nomes concretos, como los tabanes y los mosquitos.

Mosques que nun son mosques

Esisten dellos grupos d'inseutos que reciben el nome vulgar de "mosques" ensin selo. Les "mosques" porta-sierra son himenópteros (del mesmu orde que les abeyes, aviespes y formigues); les "mosques" de mayu son efemerópteros; les "mosques" de les piedres son plecópteros; les "mosques" escorpión son mecópteros; les "mosques" blanques son hemípteros; la "mosca" d'España ye un coleópteru; les "mosques" de tierra son mosquitos, etc.

Carauterístiques

Anatomía d'una mosca típica
I: cabeza; II: tórax III: abdome. 1: prescutum; 2: espiráculu delanteru; 3: scutum; 4: basicosta; 5: calypters; 6: scutellum; 7: vena; 8: ala; 9: segmentu abdominal; 10: balancín; 11: espiráculu posterior; 12: fémur; 13: tibia; 14: espolón; 15: tarsu; 16: propleura; 17: prosternón; 18: mesopleura; 19: mesosternón; 20: metapleura; 21: metasternón; 22: güeyu compuestu; 23: aresta; 24: antena; 25: palpos maxilares; 26: labium; 27: labellum; 28:seudotráquea;
Caresa de mosca causante de miasis.

Les mosques típiques (Muscidae y families próximes), como tolos dípteros, tienen un cuerpu estremáu en tres rexones o tagmes; cabeza, tórax y abdome; tienen güeyos compuestos per miles de facetes sensibles a la lluz individualmente que llimpien constantemente estregando les sos pates, y pieces bucales afeches pa zucar, llamber o furar; nenguna mosca ye a morder o mazcar, pero munches especies piquen y zuquen sangre; namái tienen dos ales, les ales posteriores tán amenorgaes a unes estructures llamaes halterios o balancinos qu'actúen como órganos estabilizadores del desplazamientu.

Tienen el cuerpu cubiertu por numberoses sedes sensoriales coles que pueden saborguiar, goler y sentir. Les sedes de les pieces bucales y de les pates úsenles pa saborguiar; les mosques saborguien lo que tríen; si tríen daqué sabroso, baxen la boca y vuelven probar.

Les pates tienen unes almadines adherentes que-yos dexen caminar sobre superficies llises como'l vidriu, inclusive pámpana abaxo.

Bioloxía y ecoloxía

El so ciclu de vida ye holometábolu, esto ye, asocédense de cuatro fases morfolóxiques: el güevu, la canesba o caresa, pupa, y l'adultu. Delles especies completen esti ciclu nunos pocos díes; otres, n'unu o dos meses. Pero polo xeneral la vida permediu d'una mosca ye de 15 a 25 díes. Sicasí, non toles mosques ponen güevos. Delles especies son ovovivípares,[1] los güevos eclosionen nel interior de la madre, de mou que les críes salen al esterior yá en forma de careses.

Viven na basura y en sitios nos qu'heba materia fecal d'animales. Los animales muertos atraen a les mosques a les poques hores de morrer. La mayoría de les mosques son diurnes.

Impautu nel ecosistema

Les mosques formen parte de casi tolos ecosistemes, en tolos hábitats terrestres. Les consecuencies de la so presencia nel mediu ambiente y na sociedá humana son d'importancia escepcional.[ensin referencies]

  • Positivu. Les mosques y otros inseutos, tal como los escarabayos escavadores, son bien importantes nel consumu y desaniciu de los cadabres de los animales. Les mosques tamién son esenciales en convertir la materia fecal y na descomposición de la vexetación. Les mosques taquínides úsense como control biolóxicu porque parasiten a estremaes especies de bichos chinches. Les mosques tamién sirven como presa pa otros animales incluyendo aves y pequeños rucadores, son asina parte importante de la cadena alimentaria. Dalgunes son actives polinizadores (por casu, críense les mosques en grandes númberos pa sirvir como polinizadores de xirasoles nos ivernaderos de Xapón, tamién son bonos polinizadores de coles y otres plantes crucíferes).
  • Negativu. Yá que la materia fecal y la carne en descomposición atraen a les mosques, implícase a les mosques na tresmisión d'enfermedaes infeicioses como la disentería, el cólera, y la fiebre tifoideo al contaminar los alimentos sobre los que se posen. Tamién son vectores na tresmisión d'epizooties, como por casu la mosca tse-tsé qu'arrobina, por picadura, la enfermedá del suañu ente los bóvidos y l'home. Les careses de delles mosques producen miasis nel ganáu (Cochliomyia hominivorax, el viérbene barrenador del ganáu) y nel home (Dermatobia hominis).

Terapia llarval

La terapia llarval, tamién conocida como terapia de canesbes o terapia de viérbenes, ye la introducción intencional per parte d'un profesional médicu de canesbes, o careses vives y esterilizaes de mosca en firíes non cicatrizantes d'animales y humanos, col propósitu de llimpiar seleutivamente los texíos necróticos de la mesma y promover el sanáu.

Mosques y la cultura

Usáronse de cutiu les mosques na mitoloxía y lliteratura pa representar a axentes de muerte y deterioru, como la cuarta plaga Bíblica d'Exiptu. Retratáronse como les malvaes (por casu, na mitoloxía griega, Myiagros yera un dios qu'estornaba les mosques mientres los sacrificios a Zeus y Atena, y Zeus unvió a una mosca a morder el caballu Pegasus que causa Bellerophon pa retirase a la Tierra cuando él lu intentó montar pa Montar l'Olimpu).

Xoyes y armes ceremoniales atopaes nel enterramientu de la Reina Ahhotep, incluyendo un hachu, que nel so filu representa al faraón Amosis I ablayando a un soldáu hicsu y les mosques d'oru concedíes a la reina pol so sofitu na llucha escontra los hicsos.

Sicasí, en delles cultures la connotación nun ye tan negativa (por casu, na relixón de Navajo tradicional, la Mosca Grande ye un espíritu importante).

La mosca, como símbolu de valor indomable, insistencia y tenacidá frente al conflictu, yera'l mayor gallardón militar na cultura exipcia, la más alta distinción concedida pol faraón a los sos valientes. El faraón Ahmose condecoró nuna bella ceremonia a la so madre, Ahhotep, con un collar con trés grandes mosques d'oru, de 9 cm d'altor. Nenguna otra reina d'Exiptu recibió esta condecoración militar. Ahmosis reconocía asina que la inspiradora de la guerra de lliberación fuera Ahhotep; yera la so forma de reconocer los grandes esfuercios y sacrificios a los que se sometiera esta reina, que diose a la causa de lliberar a Exiptu del xugu de los hicsos.

Los habitantes de Cirene ufiertaben sacrificios al dios Acoro por que los llibrara d'estos inseutos. Los acarnanios veneraben a les mosques y los naturales d'Accaron ufiertaben inciensu a la divinidá que les cazaba. Los griegos teníen asina mesmu'l so dios Cazamosques (Myiagros). Eliano diz que les mosques retirábense por sigo soles nos xuegos olímpicos y pasaben a la otra parte del ríu Alfeo. Nel templu d'Apolo, n'Accio, cuando s'averaba la fiesta, inmolábase un toru a les mosques que, una vegada saciaes, retirábense.[2]

El demoniu Belcebú recibe'l nome de "el señor de les mosques", por cuenta de un xuegu de pallabres que convirtió al dios cananéu Ba'al Zebûl (lliteralmente "el señor príncipe") en Baal Zabut ("el señor de les mosques").

En Roma, había un templu, el d'Hércules vencedor nel que nun entraben enxamás les mosques por más qu'aquel héroe nun pudiera enxamás estornales yá que, según Teófilu y Paracelso, nin el mesmu Xúpiter tien esti poder. Les mosques allegaben a miríades a los sacrificios de Molloch y los xudíos consideraben de feliz agüeru que nun se viera enxamás una mosca nel templu de Salomón.[2]

El poema d'Emily Dickinson diz "yo oyí'l runfíu d'una mosca cuando morría" fai la referencia a les mosques nel contestu de la muerte. Otramiente, nel arte y ficción, úsense tamién principalmente les mosques pa introducir elementos d'horror o una sensación de suciedá; un exemplu de lo anterior ye una película de ciencia ficción de 1958 llamada "La mosca" (nueva versión en La mosca) na que se reparaba a un científicu intercambiar partes del so cuerpu (ADN) por fuerza colos d'una mosca. L'habilidá de mosques d'enferronase a casi cualquier superficie tamién inspiró'l títulu d'Home Mosca pa persones con habilidaes d'esguiláu y paracaidismu nos edificios.

Les mosques son unu de los símbolos personales del poeta Antonio Machado; nel so poema "Les mosques" retratar como animalucos revoltosos y entrañables que remembren la infancia del poeta y nun tien respetu nin polos "párpagos de los muertos".

Habilidá pa escapar

Investigadores n'Estaos Xuníos afayaron qu'estos inseutos deben la so habilidá pa escapar al fechu de que cunten un sofisticáu sistema de defensa que los fai antemanase a los movimientos del so atacante. Per duana d'avanzaos métodos, estos científicos afayaron qu'una mosca ye a mover les sos pates traseres y asitiales xusto na posición aparente pa entamar el vuelu col fin de fuxir. Cunten tamién que son a faer esto y non necesariamente cumplilo, esto ye, si finalmente l'atacante nun ataca a la mosca, vuelven a la so posición normal. Tamién son capaces d'usar esti sistema mientres realicen otres aiciones. La investigación corrió a cargu del profesor Michael Dickinson.[3]

Llibre albedríu en mosques

En xineru de 2011 espublizóse na revista Proceedings of the Royal Society l'artículu “Escontra un conceutu científicu de la voluntá llibre como una traza biolóxica: aiciones bonales y toma de decisiones nos invertebraos”[4] nel qu'afírmase qu'hasta les mosques de la fruta manifiesten de dalguna manera una conducta con llibre albedríu. El so autor, Björn Brembs, afirma que'l comportamientu de les mosques, anque nun ye dafechu llibre, nun ta dafechu constreñíu. El trabayu apurre evidencia llograda de celebros de mosques, celebros considerablemente más pequeños que'l nuesu, pero que sicasí paecen tar dotaos de flexibilidá en tomar de decisiones. El científicu atrévese a señalar que la capacidá d'escoyer ente distintes opciones de comportamientu, inclusive na ausencia de diferencies nel mediu ambiente, sería una capacidá común a la mayoría de los celebros, si non de toos, polo que los animales más simples nun seríen autómates totalmente predecibles.[5]

Ver tamién

Referencies

  1. Hoell, H.V., Doyen, J.T. & Purcell, A.H. (1998). Introduction to Insect Biology and Diversity, 2nd ed.. Oxford University Press, páx. 493-499. ISBN 0-19-510033-6.
  2. 2,0 2,1 Diccionariu enciclopédicu popular ilustráu Salvat (1906-1914)
  3. ¿Por qué ye tan difícil matar mosques? de la BBC
  4. http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/early/2010/12/14/rspb.2010.2325.abstract?sid=276fdce6-411f-4be1-a72b-bf8450b04f3y
  5. http://librodenotas.com/deloanimallohumanolodivino/19642/mosques-con-llibre-albedrio-i

Enllaces esternos

Read other articles:

Вулиця СвободиКонотоп Школа № 11 (вул. Свободи, 8)Школа № 11 (вул. Свободи, 8)Колишні назви ВокзальнаЗагальні відомостіПротяжність 1 335 мТранспортРух двостороннійПокриття асфальтЗовнішні посиланняУ проєкті OpenStreetMap пошук у NominatimМапа  Вулиця Свободи у Вікісховищі У Вікіпе...

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Libra – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Untuk kegunaan lain, lihat Libra (disambiguasi). LibraRasi bintangDaftar bintang di rasi bintang LibraSingkatanLibGenitivusLibraeSimbolismeTimban...

Coin-operated entertainment machine This article is about all types of amusement arcade games. For video games, see Arcade video game. Not to be confused with Casino game. An amusement arcade featuring several different types of arcade games, located in Chiba Prefecture, Japan An arcade game or coin-op game is a coin-operated entertainment machine typically installed in public businesses such as restaurants, bars and amusement arcades. Most arcade games are presented as primarily games of ski...

This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (May 2020) Yahya Syed is a retired commodore of Bangladesh Navy and former Managing Director of Bangladesh Shipping Corporation.[1][2] Early life Syed joined Bangladesh Navy in 1981. He received training at the Britannia Royal Naval College. He was commissioned in 1983 in Bangladesh Navy. He received further specialized ...

New Changi Hospital redirects here. For Old Changi Hospital, see Changi Hospital.Hospital in Singapore , SingaporeChangi General Hospital樟宜综合医院Hospital Besar ChangiSingHealthChangi General HospitalGeographyLocation2 Simei Street 3, Singapore 529889, SingaporeCoordinates1°20′26.0″N 103°56′57.0″E / 1.340556°N 103.949167°E / 1.340556; 103.949167OrganisationFundingPublic hospitalTypeDistrict GeneralServicesEmergency departmentYes Accident & Emer...

2018 Brazilian TV series or program The Last HangoverDirected byRodrigo Van Der PutStarring Fábio Porchat Gregório Duvivier Antonio Tabet Pedro Benevides Paulo Vieira Rafael Portugal Fábio de Luca Country of originBrazilOriginal languagePortugueseProductionExecutive producers Niara D'Ávila Luísa Espíndola Tereza Gonzalez EditorAruan LotarRunning time44 minutesProduction company Porta dos Fundos Original releaseNetworkNetflixReleaseDecember 21, 2018 (2018-12-21) ...

Complex of sport facilities in Philippines Siargao Island Sports ComplexSiargao Island Tourism & Sports CenterSports complex under construction in 2019Full nameSiargao Island Tourism & Sports CenterLocationBrgy. Osmena, Dapa, Surigao del Norte, PhilippinesCoordinates09°46′48.5″N 126°04′24.9″E / 9.780139°N 126.073583°E / 9.780139; 126.073583Main venueMain StadiumOther sports facilitiesMulti-purpose Gymnasium, Dormitory, Olympic-size Swimming Pool, Co...

British politician Commander SirPeter Garnett AgnewBtBaron Agnew in October 1969.Member of Parliamentfor South WorcestershireIn office26 May 1955 – 31 March 1966Preceded byRupert De la BèreSucceeded byKenneth GullefordMember of Parliamentfor CamborneIn office27 October 1931 – 23 February 1950Preceded byLeifchild Stratten JonesSucceeded byConstituency abolished Personal detailsBorn(1900-07-09)9 July 1900Bucklow, Cheshire, EnglandDied26 August 1990(1990-08-26) (aged ...

An illustration of a Bust and Harp token (Breton 1012), depicting a crude bust of George III on the obverse, and an Irish Harp on the reverseThe Bust and Harp tokens were tokens originally issued anonymously in the mid-1820s, and circulated primarily in Lower Canada (present-day Quebec). Due to their anonymous nature, it is not known who placed the order for the original tokens, but they are believed to have been minted in England beginning in 1825.[1] The initial release of the token...

This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (February 2015) (Learn how and when to remove this template message) Albert Hugh Smith OBE (24 February 1903 – 11 May 1967) was a scholar of Old English and Scandinavian languages and played a major part in the study and publication of English place-names. Hugh Smith was the son of Albert John Smith, a butler, ...

Bima StadiumBima StadiumBima StadiumLocation in JavaLocationCirebon, West Java, IndonesiaCoordinates6°42′26″S 108°33′27″E / 6.70722°S 108.55750°E / -6.70722; 108.55750OwnerGovernment of Cirebon Municipalities[1]OperatorGovernment of Cirebon MunicipalitiesCapacity15,000SurfaceGrass fieldConstructionBuilt1972Opened1972Renovated2017TenantsPSIT Cirebon Indocement Cirebon PS Gunung Jati Cirebon Bima Stadium is the name of a football stadium in the city o...

Prieska CommandoPrieska Commando emblemCountry South AfricaAllegiance  Republic of South Africa  Republic of South Africa Branch  South African Army  South African Army TypeInfantryRoleLight InfantrySizeOne BattalionPart ofSouth African Infantry CorpsArmy Territorial Reserve,Group 23Garrison/HQPrieskaMilitary unit Prieska Commando was a light infantry regiment of the South African Army. It formed part of the South African Army Infantry Formation as well as the So...

American baseball player (born 1986) Baseball player Daniel SchlerethSchlereth pitching for the Detroit Tigers in 2011PitcherBorn: (1986-05-09) May 9, 1986 (age 37)Anchorage, Alaska, U.S.Batted: LeftThrew: LeftMLB debutMay 29, 2009, for the Arizona DiamondbacksLast MLB appearanceApril 21, 2012, for the Detroit TigersMLB statisticsWin–loss record5–6Earned run average4.35Strikeouts91 Teams Arizona Diamondbacks (2009) Detroit Tigers (2010–2012) Daniel Rob...

Stasiun Shōnan-Enoshima湘南江の島駅Stasiun Shōnan-EnoshimaLokasiPrefekturKanagawa(Lihat stasiun lainnya di Kanagawa)KotaFujisawaAlamatKatase 3-15-1Kode pos251 - 0032Alamat dalam bahasa Jepang神奈川県鎌倉市片瀬3-15-1SejarahDibuka1971Layanan kereta apiOperatorPerusahaan Monorel ShōnanJalurJalur Enoshima Terdapat sebuah pemberhentian bus di dekat stasiun ini Stasiun Shōnan-Enoshima (湘南江の島駅code: ja is deprecated , Shōnan-Enoshima-eki) adalah stasiun mon...

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (ديسمبر 2022) غاية المرام في تاريخ محاسن بغداد دار السلام معلومات الكتاب المؤلف ياسين بن خير الدين العمري الخطيب البلد العراق العثماني اللغة العربية النوع الأدبي تأريخ ...

Swiss psychiatrist (1857–1939) Eugen BleulerEugen Bleuler around 1900BornPaul Eugen Bleuler30 April 1857 (1857-04-30)Zollikon, SwitzerlandDied15 July 1939(1939-07-15) (aged 82)Zollikon, SwitzerlandNationalitySwissAlma materUniversity of ZürichKnown forCoining the terms schizophrenia, schizoid, autismSpouseHedwig Bleuler–WaserChildren5Scientific careerFieldsPsychiatryInstitutionsRheinau-Zürich clinicBurghölzli clinicUniversity of ZürichDoctoral advisorsJean-Martin C...

Now or Never Agora... ou Nunca (PRT) Now or Never (filme)  Estados Unidos1921 •  p&b •  35 min  Gênero comédia Direção Hal RoachFred C. Newmeyer Produção Hal Roach Roteiro Sam Taylor Cinematografia Walter Lundin Distribuição Pathé Exchange Lançamento 27 de março de 1921 Idioma mudo, intertítulos em inglês Now or Never (Agora... ou Nunca (título em Portugal) ) é um curta-metragem mudo norte-americano de 1921, do gênero comédia, dirigido por Hal...

Koresh IRaja AgungRaja AnshanRaja PersiaCap Koresh I menunggang kudaBerkuasa600–580 SMPendahuluTeispesPenerusKambisus IKematian580 SMAnshan (Persia)Pemakaman580 SMGur-e-DokhtarWangsaAkhaimeniaAyahTeispesAnakKambisus IArukkuAgamaZoroastrianisme Koresh I (bahasa Persia Kuno: Kuruš) atau Koresh I dari Anshan atau Koresh I dari Persia, adalah Raja Anshan di Persia dari sekitar 600 hingga 580 SM atau, menurut yang lain, dari sekitar 652 hingga 600 SM. Koresh I dari Anshan adalah kakek Koresh Ag...

City in Payette County, Idaho, United States City in Idaho, United StatesFruitland, IdahoCityLocation of Fruitland in Payette County, Idaho.Coordinates: 44°0′58″N 116°55′17″W / 44.01611°N 116.92139°W / 44.01611; -116.92139CountryUnited StatesStateIdahoCountyPayetteArea[1] • Total2.16 sq mi (5.59 km2) • Land2.15 sq mi (5.58 km2) • Water0.01 sq mi (0.01 km2)Elevation2,228...

Multi-sport event Games of the Small States of EuropeLogo of the eventGenreMultisport competitionsLocation(s)InternationalInaugurated1985 (1985)Previous event2023Next event2025Organised byEuropean Olympic CommitteesWebsitewww.eocgsse.org Member countries excluding Vatican City The Games of the Small States of Europe (GSSE) is a biennial multi-sport event, launched by the Republic of San Marino, organized by and featuring the National Olympic Committees of ten European small states since ...

Kembali kehalaman sebelumnya