El masái,[2] maasái o ol maa ye un grupu de ye una llingua nilótica oriental falada nel sur de Kenia y el norte de Tanzania polos maasái, que suman alredor de 900 mil individuos. Esta llingua ta estrechamente rellacionada coles otres llingües maa (el samburu (o sampur) faláu en Kenia central, el chamus, faláu al sur y sureste del llagu Baringo y el parakuyu de Tanzania). Los maasái, los samburu, los il-chamus y los parakuyu tán históricamente rellacionaos y toos denominen a la so llingua como ɔl maa (anque esisten diferencies ente les sos llingües).
Aspeutos históricos, sociales y culturales
Dialeutoloxía y variantes
Esiste un númberu importante de variedaes o dialeutos del maasái puramente dichu:
- Arusha
- Damat
- Kaputiei
- Keekonyokie
- Kisonko
- Kore
- Kwavi (Baraguyu)
- Iloodokilani
- Laitokitok
- Loitai
- Matapato
- Moitanik (Wuasinkishu)
- Purko
- Siria
Descripción llingüística
Fonoloxía
La variante maasái de ɔl-maa tal como se fala nel sur de Kenia y Tanzania tien 30 fonemes distintivos. El diccionariu de Payne y Ole-Kotikash,<!R0> usa les siguientes lletres y dígrafos pa representar los soníos del maasái:
- a b c d y ɛ g h i ɨ j k l m n ny ŋ o ɔ p r rr s sh t o ʉ w wu y yi
Alfabetu de Payne & Ole-Kotikash
|
a |
b |
d |
y |
ɛ
|
g |
h |
i |
ɨ |
j
|
k |
l |
m |
n |
ny
|
ŋ |
o |
ɔ |
p |
r
|
rr |
s |
sh |
t |
ʉ || w || wu || y || yi
|
Valor fonéticu (AFI)
|
a |
ɓ |
d |
y |
ɛ
|
ɠ |
h |
i |
ɪ |
ʄ
|
k |
l |
m |
n |
ɲ
|
ŋ |
o |
ɔ |
p |
ɾ
|
r |
s |
ʃ |
t |
o
|
ʊ |
w |
w* |
j |
j*
|
Amás les llingües maa son llingües tonales polo que la correuta representación del tonu ye desaxeradamente importante pa esaniciar l'ambigüedá de significáu.
La siguiente tabla presenta los fonemes consonánticos en notación AFI arrexuntaos por traces articulatories. Cuando'l signu ortográficu difier del signu AFI indicar ente paréntesis:
- En dellos dialeutos de maa les oclusives sonores nun son particularmente implosivas (especialmente en maa de IlKeekonyokie), pero n'otros son llixeramente implosivas o tán glotalizadas (maa de Parakuyo).
- La consonante p en maa de Arusha difier de la de les otres variedaes. En maa de Arusha típicamente ye articúlase como fricativa sorda [ɸ], anque en delles pallabres ye una vibrante llabial.
Referencies
Enllaces esternos