Heriedu xenéticu

L'heriedu xenéticu ye'l procesu pol cual les carauterístiques de los individuos se tresmiten a la so descendencia, yá sían carauterístiques fisiolóxiques, morfolóxiques o bioquímiques de los seres vivos baxu distintos mediu ambientales.^[1]

Introducción

L'heriedu ye'l procesu pol cual los xenotipos crecen, esto ye, el porcentaxe de la variabilidá fenotípica por cuenta d'efeutos xenéticos aditivos. Pero definir les fontes y l'orixe de les semeyances ente miembros d'una mesma familia inclúi tamién otru tipu de variables. L'estudiu del heriedu cuantifica la magnitú de la semeyanza ente los familiares y representa el porcentaxe de variación que se debe a tolos efeutos aditivos familiares incluyendo la epidemioloxía xenética aditiva y los efeutos del mediu ambiente. Nos casos en que los miembros d'una mesma familia conviven resulta imposible discriminar les variables xenétiques fenotípiques de les de la redolada y mediu ambiente. Los estudios de mellizos separaos al nacer y de fíos adoptivos dexen realizar estudios epidemiolóxicos dixebrando los efeutos hereditarios ente los d'orixe xenéticu y les etioloxíes más complexes, incluyendo les interacciones ente los individuos y la educación. Amás, diversos factores inflúin nel momentu d'interpretar los estudios del heriedu incluyendo los supuestos previos per parte de los investigadores.^[2]

Unu de banciar# ente los científicos ye cual ye'l pesu de la naturaleza y cual ye'l pesu de la cultura, esto ye, la magnitú de la influencia de los xenes versus la magnitú de la educación y el mediu ambiente.^[3]El dilema d'una oposición ente naturaleza y cultura, lo innato versus lo adquirío, ye dicir innatu o adquiríu, frase acuñada por Francis Galton nel sieglu XIX.

Ta comprobáu que nos xenes tresmite'l color de la piel, del pelo, de los güeyos. ¿Tresmítese tamién daqué de la personalidá, los gustos, el carácter, les capacidaes o la intelixencia?

El doctor Albert Rothenberg, profesor de psiquiatría na Universidá de Harvard y la doctora Grace Wyshak, profesora de psiquiatría na mesma universidá, estudiaron el árbol xenealóxicu de 435 de los 488 químicos, físicos, médicos y fisiólogos gallardoniaos col Premiu Nobel ente 1901 y 2003, y el de 50 escritores ganadores del Premiu Nobel de lliteratura y 135 ganadores del Premiu Pulitzer. Los resultaos de les sos investigaciones contradicen la teoría de la tresmisión direuta del xeniu británicu Francis Galton publicada nel llibru «Hereditary Genius». Según Albert Rothenberg y Grace Wyshak la xenialidá nun depende de los xenes sinón d'una constelación de factores que nun son xenéticos sinón psicolóxicos. Los procesos afeutivu y cognitivu arreyaos na creatividá son la resultancia d'una combinatoria d'educación, xenética y factores sociales. Los premiaos nun llevaben la xenialidá grabada nel ADN nin proveníen de families con coeficientes intelectuales privilexaos, sinón que s'educaren col incentivu y l'orientación creativa de los sos padres. Los deseos incumplíos d'estos padres buscaben realizase al traviés de los sos fíos.^[4]

Definición d'heriedu como heriedu xenéticu

L'heriedu xenéticu ye la tresmisión al traviés del material xenético esistente nel nucleu celular, de les carauterístiques anatómiques, fisiolóxiques o d'otru tipu, d'un ser vivu a los sos descendientes.

L'heriedu consiste na tresmisión a la so descendencia los calteres de los ascendentes. El conxuntu de tolos calteres transmisibles, que vienen fitos nos xenes, recibe'l nome de xenotipu y la so manifestación esterior nel aspeutu del individuu'l de fenotipu. Llámase idiotipo al conxuntu de posibilidaes de manifestar un calter que presenta un individuu.^{[ensin referencies]}

Por que los xenes tresmitir a los descendientes ye necesaria una reproducción idéntica que dea llugar a un retruque de cada unu d'ellos; esti fenómenu tien llugar na meiosis.

Les variaciones que se producen nel xenotipu d'un individuu d'una determinada especie denominar variaciones xenotípiques. Estes variaciones xenotípiques surden por cambeos o mutaciones (bonales o inducíes por axentes muta xénicos) que pueden asoceder nel ADN. Les mutaciones que se producen nos xenes de les célules sexuales pueden tresmitise d'una xeneración a otra. Les variaciones xenotípiques ente los individuos d'una mesma especie tienen de resultes la esistencia de fenotipos distintos. Delles mutaciones producen enfermedaes, tales como la fenilcetonuria, galactosemia, anemia de célules falciformes, síndrome de Down, síndrome de Turner, ente otres. Hasta'l momentu nun se pudo curar una enfermedá xenética, pero pa delles patoloxíes ta investigándose esta posibilidá por aciu la terapia xénica.

Lo esencial del heriedu quedu establecíu na denomada teoría cromosómica del heriedu, tamién conocida como teoría cromosómica de Sutton y Boveri:

1. Los xenes tán asitiaos nos cromosomes.
2. Los xenes tán dispuestos linealmente nos cromosomes.
3. La recombinación de los xenes correspuéndese col intercambiu de segmentos cromosómicos (Crossing over).

La tresferencia xenética horizontal ye factor de tracamundiu potencial cuando s'infier un árbol filoxenéticu basáu na secuencia d'un xen. Por casu, daes dos bacteries lejanamente rellacionaes qu'intercambiaron un xen, un árbol filoxenéticu qu'incluya a dambes especies amosaría que tán estrechamente rellacionaes yá que el xen ye'l mesmu, inclusive si munchos d'otros xenes tuvieren una diverxencia substancial. Por esti motivu, dacuando ye ideal usar otres informaciones pa inferir filogenias más grandes, como la presencia o falta de xenes o la so ordenación, o, más frecuentemente, añader l'abanicu de xenes más ampliu posible.

Crítiques a la definición d'heriedu como heriedu xenéticu

La teoría de los sistemes de desenvolvimientu (DST) oponer a la definición d'heriedu como tresmisión de xenes y aplica el conceutu a cualquier recursu que s'atope en xeneraciones socesives y que contribuya a esplicar por qué cada xeneración paecer a la que-y preciede. Estos recursos inclúin factores celulares y factores esternos como la gravedá o la lluz solar. La DST utiliza, poro, el conceutu d'heriedu pa esplicar la estabilidá de la forma biolóxica d'una xeneración a otra. L'heriedu xenéticu ye la resultancia de la unión de dos célules madre que al xunise crearon un fenotipu con carauterístiques similares de dos, pero sicasí ye un organismu distintu yá que al xunise creáronse nueves célules modificaes.

Ver tamién

• Retrovirus endóxenu
• Golpum

Referencies

1. Ana Barahona y Daniel Piñero. «La xenética: la ciencia del heriedu». Consultáu'l 5 d'abril de 2012.
2. Rice TK y Borecki IB. «Familial resemblance and heritability» (inglés). Adv Genet 2001, 42:35-44, Division of Biostatistics, Washington University School of Medicine, St. Louis, Missouri 63110, Estaos Xuníos. Consultáu'l 4 d'abril de 2012.
3. Matt Ridley. «Nature Via Nurture: Xenes, Experience, and What Makes Us Human» (inglés). Consultáu'l 5 d'abril de 2012.
4. «xenialidá-nun ye-hereditaria La xenialidá nun s'herieda». Buenos Aires, La Nación. Consultáu'l 4 d'abril de 2012.

Enllaces esternos

• Datos: Q178694
• Multimedia: Heredity