El Día de les Ciencies Asturianes ye una xornada entamada en 2008 pola Direición Xeneral de Política Llingüística del Principáu d'Asturies col envís d'implicar na promoción del asturianu a un sector que nun taba direutamente comprometíu con esi oxetivu.
I Día de les Ciencies Asturianes
Esta primer xornada del llunes 10 d'ochobre de 2008 coincidió cola celebración que fai la UNESCO del Día Internacional de la Ciencia y, nun principiu, la idea yera que cada añu tuviere dedicáu a un ciéntificu asturianu, siendo'l conocíu matemáticu Agustín Pedrayes el primeru. El llastrín nacíu en 1744 y que participó en París na regularización del sistema de midida y pesu lo que llevaría a la creación del Sistema Métricu Decimal, foi'l protagonista de conferencies, material didáutico, actos en centros escolares y biblioteques, amás d'una esposición n'Uviéu y una publicación científica.[1]
II Día de les Ciencies Asturianes
La segunda xornada fízose'l martes 10 d'ochobre de 2009, na Facultá de Bioloxía de la Universidá d'Uviéu. Entamando a les doce la mañana cola presentación del llibru Homo Sapiens: la epopeya d'un llinaxe, obra cola que Xosé María Fernández ganara en 2008 el Premiu "Máximo Fuertes Acevedo" d'Ensayu en Llingua Asturiana. Xunto al autor, miembru del Institutu Européu de Bioinformática, tuvo Xosé Ánxelu Gutiérrez Morán, del Institutu Español d'Oceanografía.
La segunda de les actividaes celebróse media hora depués, cola llectura de la conferencia ¿Ónde tamos dempués de venti años col xenoma humano?, tamién de Xosé María Fernández, acompañáu de Xosé Antón Suárez Puente, del Departamentu de Bioquímica y Bioloxía Molecular de la Universidá d'Uviéu.[2]
III Día de les Ciencies Asturianes
La Conseyería de Cultura y Turismu y el Centru Oceanográficu de Xixón entamaron xuntes, el miércoles 10 de payares de 2010, la tercera de les xornaes dedicada a la biodiversidá marina, protagonizada poles conferencies de dos especialistes: el doctor Carles Pedrós-Alió, del Institutu de Ciencies de la Mar de Barcelona y la doctora Gritta Veit-Köhler, del Centru Alemán pa la Investigación en Biodiversidá Marina, Institutu d'Investigación Senckenberg, asitiáu en Wilhelnshaven.
L'actu entamó a les doce la mañana nel Salón d'Actos del Acuariu de Xixón, nel Paséu de la La Playa'l Nataoyo y les persones qu'asistieron entregóse-yos un exemplar con testos de los dos investigadores.[3]
IV Día de les Ciencies Asturianes
La cuarta edición volvió a entamase'l 8 de payares del 2013 teatru Teatru de la Llaboral de Xixón cola propuesta de trabayu Les aventures moleculares de la vida, dirixida pol doctor Carlos López Otín al alumnáu de llingua asturiana y de gallegoasturianu de la rede de centros educativos del Principáu d'Asturies, qu'emplegó léxicu propiu del xenoma humanu, de la diversidá biolóxica, del trabayu n'equipu y del sacrificiu na investigación nun alcuentru de mil doscientos escolinos y escolines con una de les figures más representatives de la bioloxía a nivel mundial. Esti trabayu publicóse nun llibru billingüe que recueye les unidaes didáutiques ellaboraes pal trabayu.[4]
V Día de les Ciencies Asturianes
Más d'ochocientos escolinos de 23 centros educativos de Primaria y Secundaria participaron el vienres 10 de payares de 2014 nel V Día de les Ciencies Asturianes cola temática de la rede y los peligros del mundu dixital. L'actu entamó a les 11 hores, nel Teatru de la Llaboral nun alcuentru con miembros de los colexos oficiales d'inxenieros n'informática d'Asturies, que presentaron El viaxe de les pallabres pela rede. Los peligros del mundu dixital.
Pa ello preparóse material didáutico específico n'asturianu y gallegoasturianu nel que se plantegaben actividaes y esperiencies pa fomentar una convivencia dixital de calidá y concenciar sobre les consecuencies personales y socioafectives que pue provocar el mal usu de les Teunoloxíes de la Información y la Comunicación.[5]La rede y los peligros del mundu dixital, temática del V Día de les Ciencies Asturianes</ref>
VI Día de les Ciencies Asturianes
Nel añu 2015, col lema Meteoroloxía y relieve n'Asturies, hubo una conferencia del xeólogu Pedro Farias y un alcuentru del meteorólogu David Arango col escolináu nel Teatru de la Llaboral. Iguáronse amás unes unidaes didáctiques sobre meteoroloxía que trabayaben dende les competencies llingüístiques y lliteraries hasta les teunolóxiques, pasando peles sociales.[6]
VII Día de les Ciencies Asturianes
La séptima edición celebróse en dos díes y con dos actividaes divulgatives estremaes. La primera, el xueves 9 de payares de 2017 a les 19:30 hores nel Real Institutu d'Estudios Asturianos, tuvo a cargu del científicu Amador Menéndez Velázquez que presentó la ponencia Desafíos teunolóxicos de la nuestra era onde presentaba les posibilidaes de la teunoloxía como aliáu a la d'encarar dalgunos de los problemes y retos más importantes de la humanidá.
El vienres 10 de payares l'escolináu de los centros educativos del C.P. El Vallín y del IES Isla de la Deva, en Piedrasblancas (Castrillón) participaron nuna charra divulgativa al cargu de Víctor Suárez Piñero, maestru d'asturianu y divulgador de Wikipedia n'asturianu. Col títulu Wikipedia: un universu d'oportunidaes, presentóse'l proyeutu col envís de dar a conocer la enciclopedia y ufiertar recursos p'afalar la participación activa na mesma y nel usu y la creación de conteníos baxo llicencia llibre favoreciendo asina'l desarrollu d'una cultura dixital.
El Día de les Ciencies Asturianes coincide cola celebración nesti mes de payares del Día Mundial de la Ciencia pa la Paz y el Desarrollu. Esta cita mundial ufierta la posibilidá d'amosar la importancia de la ciencia na nuestra vida diaria y alimentar el debate sobre les cuestiones científiques, averándose a la sociedá. Col lema de 2017, Una ciencia pal entendimientu mundial, búscase amosar la so importancia pa la paz y el desarrollu sostenible, porque promueve'l compromisu de los individuos y les comunidaes llocales pa compartir el conocimientu col que llograr un cambéu nos comportamientos.
[7][8]
Referencies
- ↑ «La Conseyería de Cultura entama'l llunes el primer Día de les Ciencies Asturianes, dedicáu al matemáticu Pedrayes». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-02-15.
- ↑ «La Facultá de Bioloxía acueye la celebración del II Día de les Ciencies Asturianes». Archiváu dende l'orixinal, el 2022-01-19.
- ↑ «Xixón, sede de la tercer edición del Día de les Ciencies Asturianes». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-02-15.
- ↑ «Llibru del IV Día de les Ciencies Asturianes/Día das Ciencias Asturianas». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-02-15.
- ↑ «Llibru del V Día de les Ciencies Asturianes/V Día das Ciencias Asturianas». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-02-15.
- ↑ «Llibru del VI Día de les Ciencies Asturianes/VI Día das Ciencias Asturianas». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-02-15.
- ↑ «Los desafíos teunolóxicos, tema del Día de les Ciencies Asturianes». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-08.
- ↑ «Los desafíos teunolóxicos y la Wikipedia protagonicen los actos divulgativos del Día de les Ciencies Asturianes». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-08.
