Ciro Luis Urriola (3 de xunetu de 1863, Ciudá de Panamá – 26 de xunu de 1922, Ciudá de Panamá) foi l'octavu presidente de la República de Panamá dende'l 3 de xunu de 1918 al 1 d'ochobre de 1918. Tenía 55 años al encargase de la presidencia.
Estudió la primaria nel seminariu de los Padres Xesuites de Panamá, Terminando los estudios secundarios en Bogotá, nel Colexu de San Bartolomé. Depués estudió Ciencies Naturales nel Colexu de Santa Inés y estudió medicina na Universidá de Bogotá, Doctoráu que llogró en 1888.
Vida pre-presidencial
Torna a Panamá en 1888 a exercer el so oficiu. En 1893 encargar de Medicatura de Sanidá del Puertu de Panamá per cuatro años. Viaxa a París y en 1898 estudia bacterioloxía y enfermedaes nervioses. Dempués establezse en Dublín onde llogra'l diploma en llicenciáu en partos, lo que güei día ye la obstetricia. Vuelve a Panamá en 1901, en plena guerra de los mil díes, onde la so adhesión al lliberalismu cáusalu problemes. Dempués de la independencia foi miembru de la Convención Nacional Constituyente. En 1903 ye nomáu médicu al serviciu de policías y presos del vieyu Hospital Santu Tomás, y dende entós dedícase al estudiu de paludismo. En 1904 torna a París como delegáu del Congresu de Tuberculosis y sigue a Roma onde estudia la malaria.
De vuelta a Panamá, en 1906, gracies al so esfuerciu funda la sala de maternidá del Santu Tomás depués de la Escuela de Obstetricia, de la cual foi'l so xefe a partir de 1909. Foi diputáu a l'Asamblea Nacional de 1914 a 1918, presidiéndola en dellos periodos.
¿Cómo foi escoyíu Presidente?
Al morrer Ramón Maximiliano Valdés asoceder Urriola como'l so Primera Designáu, siendo escoyíu pal bieniu ente 1916 a 1918. El so periodu terminaba en setiembre cuando l'Asamblea Nacional tenía d'escoyer a los nuevos designaos. Primeramente teníen de realizase eleiciones municipales y pa diputaos.
Perfil de la so xestión
Práuticamente empezando'l so periodu, Urriola dictó'l Decretu 80 del 20 de xunu de 1918, pol cual suspendió indefinidamente les próximes eleiciones. Esta decisión recibió'l refugo xeneral, pos s'abarruntaba que Urriola quería perpetuase nel poder. Pablo Arosemena Alba y Ricardo Arias suscribieron un memorándum a Estaos Xuníos nel que solicitaben que se restableciera l'orde constitucional, basáu nel artículu 136 de la Constitución, Estaos Xuníos dio-y un ultimátum a Urriola por que respetara la fecha de les eleiciones. Al nun acatar la orde, soldaos estauxunidenses ocuparon la ciudá de Panamá y Colón.
Entós lleváronse a cabu les eleiciones y púnxose en vixencia'l Códigu Sanitariu. Estaos Xuníos tamién aprovechó la oportunidá pa evitar contingentes militares a Veraguas y Chiriquí al mes siguiente. Nesti últimu llugar permanecieron hasta 1920. Magar les propuestes de Urriola, en setiembre l'Asamblea Nacional escoyó a Belisario Porras Barahona como Primer Designáu encargáu de la Presidencia pol bieniu 1919-1920 en revesoses eleiciones. Urriola nun tuvo nengún llogru relevante na so curtia y problemática xestión.
Vida post-presidencial
Nes eleiciones de 1920 postulóse como candidatu y el so oponente foi Belisario Porras Barahona, pero a última hora decidió nun allegar a les urnes ante la evidente superioridá del so rival. Retirar a la vida privada y morrió al poco tiempu.
Intereses
- Urriola dedicar a buscar tratamientu pal paludismu y pa les enfermedaes Cholaogue o Colagogo, que la so marca rexistró n'Estaos Xuníos y que goció de fama ente los panameños.
- Nos documentos rellacionaos a les honres aciages de Urriola menten a una Sra. llamada Enriqueta, con un apellíu del que namás se conoz la so primer inicial: "L". Naide asegura que se topa casáu con ella. Urriola nun dexó descendencia.
Fontes bibliográfiques
- Ministeriu de la Presidencia. Los presidentes de Panamá. Estudiu Cronolóxicu y analís estadísticu.
- Castillero, Ernesto J. Galería de Presidentes de Panamá. Panamá, 1935.
- Caxa d'Aforros. Forxadores de La nuesa Nación, 1999.
- Plasmu Lara, J.A.Galería de Gobernantes de Panamá(1821-1971) Imprenta Litho Garzo S.A. payares de 1971.
- Diariu'l Cronista, anunciu de Ciro Urriola. Como apaez nel llibru los Oríxenes de la República de Panamá al traviés de les postales. Bancu continental de Panamá, Obra de Vicente Pascual L.; Panamericanes, formes ya Imprentadores 2002.
Referencies
Enllaces esternos
