Acetona

Acetona
	más imáxenes
Xeneral
Estructura química
Fórmula química	C₃H₆O
SMILES canónicu	modelu 2D
MolView	modelu 3D
Propiedaes físiques
Masa	58,042 unidá de masa atómica
Densidá absoluta	0,7902 gramu por centímetru cúbicu
Puntu de fusión	−140 Grau Fahrenheit, −95 grau Celsius, −94,0 grau Celsius, −94,8 grau Celsius
Puntu d'ebullición	133 Grau Fahrenheit, 56 grau Celsius, 56,05 grau Celsius
Índiz de refraición	1,3588
Velocidá del soníu	1203 metru por segundu
Enerxía d'ionización	9,69 electrón-voltiu, 9,71 electrón-voltiu
Propiedaes termoquímiques
Entalpía de formación	−216,50 quiloxuliu por mol
Peligrosidá
Puntu d'inflamabilidá	0 Grau Fahrenheit
Temperatura d'autoignición	465 grau Celsius
Llímite inferior d'esplosividá	2,5 porcentaxe en volume
Llímite superior d'esplosividá	12,8 porcentaxe en volume
Identificadores
IDLH	5950 miligramu por metru cúbicu
	180 milímetru de mercuriu

La acetona o propanona ye un compuestu químicu de fórmula CH₃(CO)CH₃ del grupu de les cetonas que s'atopa naturalmente nel mediu ambiente. A temperatura ambiente preséntase como un líquidu incoloro de golor carauterístico. Se evapora fácilmente, ye inflamable y ye soluble n'agua. L'acetona sintetizada usar na fabricación de plásticos, fibres, melecines y otros productos químicos, según disolvente d'otres sustancies químiques.

Solubilidá

Esti compuestu eslleir fácilmente na agua, yá que ye un compuestu orgánicu polar, interacciona fácilmente con otros compuestos polares como los de l'agua, xenerando rellaciones de momentos dipolo-dipolo, atrayendo les cargues parciales contraries del otru compuestu.

Química Industrial

Procesos de fabricación

La síntesis a escala industrial^[1] de l'acetona realízase mayoritariamente (90% de la capacidá nos EE.XX.) según el procesu catalíticu d'hidrólisis en mediu ácidu del hidroperóxido de cumeno, que dexa tamién el llogru de fenol como coproducto, nuna rellación en pesu de 0,61:1

Un segundu métodu de llogru (6% de la capacidá de los EE. XX. en 1995) ye la deshidrogenación catalítica del alcohol isopropílico.

Otres víes de síntesis d'acetona:

Biofermentación
Oxidación de polipropileno
Oxidación de diisopropilbenceno

EE.XX.

Nos EE.UU, el 90% de la producción d'acetona manufacturada realizar por aciu el procesu de peroxidación de cumeno con una capacidá qu'algamó nel 2002 los 1,839 millones de tonelaes. Nel 2002 la capacidá partir en 11 plantes de fabricación pertenecientes a 8 compañíes.^[2]

Miles de tonelaes:

Sunoco (Frankford, Haverhill) 576
Shell (Deer Park-Texas) 324
Ineos Phenol (Theodore-Alabama) 274
Dow (Freeport, Institute) 256
MVPPP (Mount Vernon) 195
Xeorxa Gulf (Pasadena, Plaquemine) 181
JLM Chemicals (Blue Island) 25
Goodyear Tire & Rubber (Bayport) 8

Total 1,839 millones de tonelaes

España

Según el direutoriu^[3] de la Federación empresarial de la industria químico española (FEIQUE) les siguientes compañíes dedicar n'España a la fabricación industrial d'acetona:

Industrial de Disolventes Indisol (Santa Perpetua, Barcelona)
Cepsa Química (La Rábida, Palos de la Frontera, HUELVA)
Química Farmacéutica Bayer, S.A.
Rhodia Iberia S.A.
Cor Química S.L. (Valdemoro, Madrid)
PROQUIBASA (Barcelona)
Quality Chemicals S.L. (Esparragal, Barcelona)
JGV69 (Alicante, Alicante)
Llaboratorios ya Industries Noriega S.L (Uviéu, Asturies)

Aplicaciones industriales y demanda

L'acetona ye unu de los disolventes xenerales que más emplegu tienen na téunica industrial y profesional, por cuenta de les sos escelentes propiedaes disolventes. Ye un eficaz quitamanches y ye bien utilizáu pa quitar l'esmalte de les uñes.

La repartición de les aplicaciones del usu d'acetona nos EE.XX. atopar nel 2002 nos siguientes segmentos:^[2]

Cianohidrina acetona pa Metil metacrilato (MMA) 42 %
Bisfenol A 24 %
Disolventes 17 %
Derivaos del Aldol (MIBK y MIBC) 13 %
Dellos 4 %

L'aplicación más importante de l'acetona atópase na fabricación de Metil metacrilato (MMA), mercáu qu'esperimenta una demanda creciente (3 % añal) dende'l 2002 pola medría nos usos del Polimetilmetacrilato (PMMA), un material antifragmentación alternativu al vidriu na industria de la construcción.

La demanda de Bisfenol-A y de resines de policarbonato doblóse na década de los 1990, convirtiéndose na segunda aplicación importante de l'acetona (7 % medría añal), demandada pola industria del automóvil y de microelectrónica (fabricación de discos CD y DVD).

La demanda d'acetona ye un indicador de la crecedera económica de cada rexón yá que depende direutamente de la marcha de les industries del automóvil, construcción y microelectrónica. Asina ente'l 2000-2001 la demanda escayó un 9 % ente que nel 2002 apuntó una recuperación como resultancia del resurdimientu económicu estauxunidense.

Nos EE.XX. la demanda interna nel 2002 foi de 1,188 millones de tonelaes, con una crecedera media nel periodu 1997-2002 del 0,9 %. Nel 2006 la demanda prevista yera de 1,313 millones de tonelaes.

Estáu nel medioambiente

Atópase en forma natural en plantes, árboles y nes emisiones de gases volcánicos o de quemes forestales, y como productu de degradación de les grases corporales. Tamién s'atopa presente nos gases de tubos d'escape d'automóviles, en fumu de tabacu y en vertideros. Los procesos industriales apurren una mayor cantidá d'acetona al mediu ambiente que los procesos naturales.

Metabolismu

L'acetona formar na sangre cuando l'organismu utiliza grasa en cuenta de glucosa como fonte d'enerxía. Si forma acetona, esto usualmente indica que les célules escarecen de suficiente insulina o que nun pueden utilizar el presente nel sangre pa convertir glucosa n'enerxía. L'acetona sigue'l so cursu corporal hasta llegar a la orina. L'aliendu de persones que tienen gran cantidá d'acetona nel organismu exhala golor a fruta y dacuando denominar "aliendu d'acetona".

Riesgos pa la salú

Si una persona esponer a l'acetona, ésta pasa a la sangre y ye tresportada a tolos órganos nel cuerpu. Si la cantidá ye pequeña, el fégadu degradar a compuestos que nun son perxudiciales que s'usen pa producir enerxía pa les funciones del organismu. Sicasí, alendar niveles moderaos o altos d'acetona por periodos curtios puede causar irritación de la ñariz, la gargüelu, los pulmones y los güeyos; dolores de cabeza; maréu; tracamundiu; aceleración del pulsu; efeutos nel sangre; estomagada; vultures; perda de la conocencia y posiblemente coma. Amás, puede causar acurtiamientu del ciclu menstrual en muyeres.

Tragar niveles bien altos d'acetona puede producir perda de la conocencia y dañu a la mucosa bucal. El contautu cola piel puede causar irritación y dañu a la piel.

L'arume de l'acetona y la irritación respiratoria o la sensación nos güeyos qu'asoceden al tar espuestu a niveles moderaos d'acetona son escelentes señales d'alvertencia que pueden ayudar a evitar alendar niveles perxudiciales d'acetona.

Los efeutos d'esposiciones enllargaes sobre la salú conócense principalmente por cuenta d'estudios n'animales. Les esposiciones enllargaes n'animales producieron dañu del reñón, el fégadu y el sistema nerviosu, aumentu na tasa de defeutos de nacencia, y amenorgamientu de la capacidá d'animales machos pa reproducise. Nun se sabe si estos mesmos efeutos pueden asoceder en seres humanos.

Según el INSHT (documentu recueyen les Llendes d'Esposición Profesional p'Axentes Químicos adoptaos pol Institutu Nacional de Seguridá ya Hixene nel Trabayu (INSHT) pal añu 2009), l'acetona tien un Valor Llende Almitíu de 500 ppm ó de 1210 mg/m³.