Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
O Molimento Natural d'o Naixedero d'o río Pitarc ye un Molimento Natural d'Aragón que fa parti d'o rete d'espacios naturals protechitos. Declarato como espacio protechito o 15 d'aviento de 2009, se troba situato en o termin municipal de Pitarc, en o Mayestratoteruelano, ocupando 114 ha. en os arredols d'o naixedero d'o río Pitarc.
Cheolochía
O río Pitarc travesa o sinclinal de Fortanet, entre as sierras de Canyada, a l'ueste y de la Lastra a l'ueste. A val que forma o río tien o suyo orichen en o Cretacio superior, y ye formata por calsinera, salagons y archilas. A permeabilidat d'istos materials, debito a os procesos de fracturación y disolución karstica que se han producito, fa que se comporten como un acuifero, cullindo l'augua d'a plevia y metendo-la a o fluxo soterranyo. Iste acuifero ye isolato por os materials archilo-arenosos que constituyen a formación d'Utriellas d'atros acuiferos d'a redolada que se troban a una fondaria mayor.
A parti superior de l'acuifero ye dreitament en contacto con a superficie, ya que no ye isolata por materials impermeables, lo que fa que tienga unas condicions de presión atmosferica igual que as superficials. As auguas salen en o naixedero d'o río Pitarc (u como se diz localment "El Ojo de la Fuente") con cabals de dica 1.500 l/seg. Cuan bi ha prous precipitacions l'augua gosa salir d'una "chaminera" creyando-se un polito salto d'augua. O rechimen d'o río Pitarc ye de tipo fluvio-nival, por lo que tien dos maximos, un en primavera y un atro secundario en agüerro.
Flora
A flora d'o río Pitarc destaca especialment. Ya en o sieglo XIX o botanico aragonés Ignacio Jordán de Asso y del Río vesitó y documentó a-saber-las especies vechetals d'ista zona.
As condicions d'humidat son prou buenas, por o que a vechetación ye abundant, destacando en as riberas os salces (Salix sp), chopos (Populus sp) y albernices (Alnus glutinosa); en as laderas caixicos (Quercus faginea) chunto a os buixos (Buxus sempervirens) y seneras (Amelanchier ovalis), constituindo una representación de selvas mixtas submediterranias; en as zonas rocosas d'as foces se troban tot tipo de flora rupícola especializata y ta rematar as sierras d'a redolada, mas xutas, son cubiertas de pinars (Pinus nigra). A cita de l'alberniz ye dubdosa, y por o menos actualment no se troba en este parache.
A fauna ye tamién variata, tanto en o propio río Pitarc como en os suyos arredols. En as auguas d'o río destaca a presencia d'a truita común (Salmo trutta) y d'a loira (Lutra lutra).
En os cinglos de calsinera a os cantos d'o río viven o vueitres (Gyps fulvus) y bucardos (Capra pyrenaica hispanica)
