Ta más detalles,veyer l'articlo Abadía de Sant Chaime de Lidjeveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Encara que l'abadía, la ilesia abacial y la posterior ilesia han estau siempre adedicadas a sant Chaime o Menor, dende epocas muit antigas s'ha asociau o templo con sant Chaime o Mayor. Dende los suys inicios l'abadía estió floreixent y la suya escuela monastica adquirió celebridat, y monches procedents d'ista abadía fundoron un monesterio en Lubin en Polonia y tamién un priorato en o norte d'a mesma ciudat de Lidje.
En a ilesia abacial se i conservaba la tomba d'un bispe forano clamau Chuan, en un sarcofago con escultura chacent en tuffeau (una piedra de calidat) vestiu con ropas pontificals, con a suya cabeza baixo un dosel y con os suyos piez baixo d'una consola. En 1906 o sarcofago orichinal fue substituyiu por una copia obra de Paul Roemaet y trasladau enta la seu de Sant Pavlo de Lidje, a la suya sala d'o tresoro. Se sabe bien poca cosa d'iste Chuan, parixe que un bispe italiano exiliau y a la vegada pintor clamau por Otón III ta decorar a ilesia d'Aquisgrán. O cronista Gilles d'Orval transcribió lo suyo epitafio alto u baixo en 1250:
Atura-te, leye ixo que veyes y dixa que lo tuyo melero corazón s'apiade de yo A tomba diz o que yo soy, la inscripción ixo que estié Naixiu d'Italia, investiu de l'episcopau, yo, Chuan, tenié que fuyir, feito fuera d'a mía seu bispal Desterrau sin honor, me ninvioron en ista redolada A piadosa ciudat de Lidje m'en dió asilo Sant Chaime, remera lo tuyo fidel alumno, estió por o mío consello que ista casa se construyó en a tuya honor
De feito, se diz que estió Chuan qui aconselló a lo bispe Balderico II, lo succesor de Notker de Lidje, que construyise lo monesterio benedictino de Sant Chaime. L'abat Chuan de Coromeuse (1507-1525), constructor d'a posterior ilesia gotica, estió qui restauró la tomba d'o bispe Chuan, y estió lo degano Émile Scoolmeester qui salvó lo molimento en 1906. O nuevo mausoleu que construyó conserva los uesos d'o bispe y, seguntes a tradición, amán d'éls s'han escaiciu bels miraglos.[1]
De colechiata enta ilesia parroquial
O 23 de mayo de 1785 lo PapaPío VI secularizó l'abadía de Sant Chil y la transformó en una colechiata con 25 canonches. L'emperador Chusé II aprebó lo cambio lo 31 de chulio. O mesmo Papa suprimió l'abadía de Sant Chaime lo 27 de chunio de 1786 y unificó los suyos ingresos con os de Sant Chil, a on s'establioron siet nuevas canonchías reducibles a cinco ta los monches de Sant Chaime, con a cual cosa lo nuevo capítol se composaba de trenta canonges, mesmo que las atras colechiatas de Lidje.
Dimpués d'o Concordato de 1801 tornoron a inaugurar a ilesia en 1803, ista vegada como ilesia parroquial. En ixe mesmo sieglo XIX s'escaició la suya primera restauración, feita entre 1832 y 1869[2] por os arquitectos Jean-Charles Delsaux y Auguste Van Assche. A segunda gran restauración d'o templo s'escaició entre 1972 y 1975 y las excavacions arqueolochicas feitas en ixe inte descubrioron as restas d'a cripta romanica d'a primitiva ilesia, amás d'os suyos alazez.
Descripción
La ilesia gotica actual remató la suya construcción en 1538 en substituyindo a la ilesia romanica orichinal. A voveda y las suyas pinturas son d'ixa mesma epoca, mesmo que las vidreras d'o suyo coro datadas entre 1525 y 1531. A suya portalada en estilo renaixentista s'atribui a Lambert Lombard. La ilesia orichinal teneba un nártex romanico y una torre de planta octogonal calendada alto u baixo en 1170,[2] pero nomás s'ha conservau que lo nártex con una d'as suyas tres torres.
Entre los elementos mas destacables d'o templo se pueden ementar a suya nau, a suya voveda d'a nau central con mas de 150 claus, o sillerío d'o coro d'o sieglo XIV, a caixa de l'organorenaixentista y o mesmo orgno, igualment renaixentista, reconstruyiu por Schumacher, una empresa especializada en manufactura d'organos d'Eupen,[3] as vidreras con os escudos d'os 32 antigos oficios (sieglo XVI) as estatuas en estilo barroco obra de Jean del Cour y d'a suya escuela (finals d'o sieglo XVII) y la Coronación de Nuestra Sinyora, un grupo escultorico d'o sieglo XIV.
Estructura y dimensions
A ilesia fa 90 metros de largaria dende lo suyo nártex dica la capiella radial de l'abside. La nau se composa de seis trampos y poseye dos pasadizos laterals, tenendo una longaria de 38 m. y una amplaria d'11,5 m. As vovedas se troban a 22,5 m. d'altaria sobre lo livel d'o pedamen. O suyo coro, con una longaria de 23 m, remata en un abside semicircular con cinco trampos, tenendo cadagún d'éls en a suya base una capiella radial. Como la mayor parte d'as ilesias, a ilesia de Sant Chaime o Menor de Lidje tien una planta en cruz latina con un crucero d'una mica mas de 26 m. de longaria.[4]
Vidreras
As vidreras d'a ilesia de Sant Chaime o Menor de Lidje.
En l'abside d'o templo se troban cinco vidreras, feitas y instaladas entre 1525 y 1531 y que fuoron obchecto de restauración por Jean-Baptiste Capronnier entre 1838 y 1841. A mayor parti d'istas vidreras fuoron donadas por as familias de Horne y de la Marck ta celebrar a voda de Marguerite, filla de Jacques de Horne, con Évrard IV de La Marck, fillo de Évrard III de La Marck, voda con a que remataban anyos d'hostilidat entre toz dos linaches nobiliarios.
A gran vidrera ezquierda ye calendada en 1531 y representa a lo donant Jacques III de Hornes, caballero d'a Orden d'o Toisón d'Oro, achenollau dabant d'a Santisma Trinidat, protechiu por sant Chaime o Menor; dezaga d'él se troban sus dos esposas, Marguerite de Croy y Claudina de Saboya, achenolladas dabant de Nuestra Sinyora d'as Dolors, os suyos santos patrons, chunto con o galgo, simbolo d'a fidelidat. Toda la escena ye rodiada por 16 escudos heraldicos que representan a los linaches materno y paterno d'o donant y en a suya parti superior Cristo y bels ánchels.
A siguient vidrera enta la dreita la donoron en 1531 Richard de Mérode y Arnould le Blavier, burgomayestres de Lidje. En o centro, Sant Chuan Baptista sinyala l'Agnus Dei, y en os dos trampos laterals se representan os escudos d'os 32 gremios d'a ciudat y en a parti inferior l'escudo d'a ciudat con os suyos dos patronos, Nuestra Sinyora y sant Lamberto de Maastricht.
A siguient vidrera enta la dreita la donó Jean de Hornes en 1529: protechiu por sant Lamberto de Maastricht o pebostre d'o Capítol de Sant Lamberto honora a Santa María y a lo Nino Chesús, y en a suya parti superior a figura de Sant Chaime o Menor ye rodiada por os 16 escudos heraldicos d'o donant.
A siguient vidrera enta la dreita, calendada en 1525, representa a sant Andreu apóstol con os 16 escudos heraldicos d'o donant Évrard III de La Marck, a qui presenta sant Cristofo y que ye achenollau dabant d'o Salvador qui debanta la suya man ta bendecir-lo.
A zaguera vidrera amuestra a Marguerite de Hornes, esposa d'Évrard IV de la Marck; dezaga d'ella, lo suyo santo patrón y Nuestra Sinyora, arredoladas d'una aureola completa. En a suya parti superior, sant Chuan Evanchelistay los escudos heraldicos d'o donant.
Index d'artistas
Ista ye una lista cronolochica d'os artistas que treballoron en a ilesia u que bella d'as suyas obras se i conservan:
↑(fr)La cité des princes évêques, Du musée Curtius au trésor de la Cathédrale, Feuillets de la Cathédrale de Liège, num. 53-59, 2001, Visite du Trésor III, - Complemento d'os Feuillets num. 8, 1993; Visite I, y num. 39-41, 1998, Visite II.
↑ 2,02,1(fr) Émile Poumon: Abbayes de Belgique, Bruselas, Office de Publicité, 1954. p. 95.
.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
