A diaspora aragonesa ye o conchunto de personas d'orichen aragonés que viven difuera d'Aragón. A o largo d'o tiempo, muitos aragoneses han emigrau d'a suya tierra natal, a sobén por razons economicas y politicas. Muitos de éls han conservau rasgos d'a suya identidat y cultura y lazos con Aragón.
Os grupos mas important d'aragoneses y d'os suyos descendients difuera d'Aragón se troban en Catalunya y o País Valenciano.[1]
Historia
A emigración aragonesa enta as recient conquistadas tierras d'o Reino de Valencia prencipia en o segundo cuarto d'o sieglo XIII cuan Chaime I d'Aragón mira de conquistar istas tierras dimpués de bel intento anterior. Seguntes queda documentau en o "Llibre del Repartiment" os primers repobladors d'a ciudat de Valencia provienen de concellos aragoneses de que ya heban tractau a cuestión en as Corz Chenerals de 1236: Zaragoza, Teruel, Daroca, Calatayú y Tarazona. I heba tamién a-saber-los eclesiasticos y nobles aragoneses que aduyoron a o rei en a conquista y recibioron tierras y residencias en a capital d'o nuevo reino. Amás d'a capital a nobleza y ilesia aragonesa tamién obtenioron tierras en tot o Reino de Valencia. En o sieglo XIV os aragoneses representaban con un 9,49% o mayor grupo de solicitants d'a vecindat valenciana, estando orichinarios tres cuartos d'éls de l'actual provincia de Teruel.[2]
Catalunya y concretament a Barcelona han estau mientres o zaguer sieglo y continan estando o prencipal destín d'os aragoneses, con 92.676 naixius d'Aragón censaus en 2019 en Catalunya, lo que convierte a la provincia de Barcelona en a "cuarta provincia aragonesa"[7] Atros destins actuals d'os emigrants aragoneses son o País Valenciano con 39.289, Madrit con 33.159, Andalucía con 11.544 y Navarra 11.015 en l'anyo 2018.[8]
Por continents, d'os mas de 49.500 aragoneses residents difuera d'Espanya en 2023, a mayoría viviban en países d'Europa (25.067, un 50,58%), seguiu d'America (22.268, un 44,93%). I heba tamién 979 aragoneses residents en Africa, 866 en Asia y 373 en Oceanía. Por países os prencipals receptors d'aragoneses son Francia (10.411), Archentina (6.271), Reino Uniu (4.317), Alemanya (3.622) y Estaus Unius (3.423).[9]
Casas y centros aragoneses en l'exterior
Existen cuantas casas y centros aragoneses en os países con mayor presencia d'immigrants aragoneses. D'o total de 64 casas d'Aragón 51 se troban en Espanya, estando Catalunya con 25 y o País Valenciano con 9 as comunidaz autonomas con mas centros aragoneses:[10]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
