Bräuning, Leu, Dürig

S Baasler Bürgerspiddaal, baut 1938–1945, hüte s Klinikum 1 vom Uniwersidäätsspiddaal

D Archidekde Bräuning, Leu, und Dürig häi vo de 1930er bis in d 1950er Joor e Baasler Archidekduurbüro gfüert, won e Hufe öffentligi Baute, Gschäfts- und Gwärbhüüser und Industriiaalaage baut het. S Kennzäiche vo iirem Wärk isch e «gemässigten, soliden Modernität», wie dr Brässtext zur äinzige Gsamtschau 1999 bedoont het.^[1]

D Inhaaber

Dr Franz Bräuning (* 22. September 1888 z Baasel; † 14. Septämber 1974 z Baasel) isch dr Soon vom ene Zimmerpolier gsi. Er het vo 1904 bis 1907 e Leer im Baugschäft vo de Brüeder Stamm gmacht. Vo 1907 bis 1909 het er am Technikum Burgdorf Archidekduur studiert. Noch em Diploom 1909 het er bis 1913 z Stroossburg gschafft, denn z Bäärn für s Baasler Archidekduurbüro Widmer, Erlacher & Calini und e zitlang z Berliin für e Schwizer Archidekt Ernst Rentsch an Blaanige für d BASF z Ludwigshaafe. 1920 het er sis äigene Büro gründet, wo zerst dr Leu 1924 und denn dr Dürig 1932/3 Partner worde si.

Dr Hans Leu (* 23. Dezember 1896 z Baasel; † 7. Januar 1954 z Baasel): Über si Usbildig zum Archidekt isch weenig bekannt, au d Noochrüef verzelle nüt drüüber.^[2] Dr Leu het e Bruefsleer bim Julius Kelterborn gmacht und denn in verschiidene Archidekduurbüro gschafft, won er under anderem dr Hans Schmidt kennegleert het. 1923 het er dr Wettbewärb für e Zentraalfriidhoof am Hörnli gwunne^[3] und isch denn 1924 im Bräuning si Partner worde.

Dr Arthur Dürig (* 9. Juni 1903 z Bäärn; † 17. Februar 1978 z Luzärn) het noch dr Matuur au e Leer gmacht und denn am Technikum Burgdorf studiert. Noch eme dreijöörige Praktikum het er vo 1928 bis 1930 an dr Technische Hoochschuel Stuttgart witerstudiert und isch denn e wüsseschaftlige Assistänt bim Paul Bonatz worde. Vo 1931 aa het er bi Bräuning und Leu gschafft; 1932 oder 1933 isch er dört Däilhaaber worde.

Wärk

E frües Wärk us dr Zit bevor dr Dürig ins Büro choo isch, isch s Atelieehuus Kind z Rieche, wo 1929 baut worde isch.^[4] Wo si dr Ufdraag für e Friidhof am Hörnli z Rieche bi Baasel, e neoklassizistischi Aalaag, wo zsämme mit de Büro Klingelfuss us Züüri und Suter & Burckhardt us Baasel bis 1932 usgfüert worde isch,^[5] si 1930 d Ufdrääg fürs Usstelligshotel vo dr Mustermäss choo und 1931/1932 für die Reformierti Chille z Allschwil, ebefalls im neoklassizistische Stiil^[6].

S Baasler Stadtcasino am Barfüesserblatz, blaant 1934 noch eme Entwurf vom Wilhelm Eduard Brodtbeck, isch vom Willi Kehlstadt, vo Brodtbeck und Bohny zämme mit Bräuning, Leu, Dürig 1942 baut worde.^[7] Scho 1937 isch dr Schwizer Bavijoo für die Chläini Wältusstellig z Bariis 1937, won e Bau vo dr gmäässigte Modärne gsi isch, vom Büro baut worde.^[8][9]

Dr Bräuning und Leu häi über e Hufe Kommissioone an dr Baasler Städtebauentwicklig en Iifluss gha, so am Hochbaugsetz vo 1939 und em Zooneblaan. Wäärend die bäide s Büro organisatorisch gfüert häi, isch dr Dürig für d Entwürf verantwortlig gsi und het sich im Häimetschutz und in dr Kunstkreditkommissioon anggaschiert.

Am Ändi vo de 1930er Joor isch au d Daubstummenaastalt Rieche entstande^[10] und wääred em Zwäite Wältchreg zsämme mit em Ernst und Paul Vischer und em Hermann Baur s Bürgerspiddaal^[11], wo äini vo de groosse Spiddaalbaute in sinere Zit gsi isch.^[12]

Noch 1945 si d Druckerei vom VSK, spööter Coop,^[13] e Wärkgeböid für d Sandoz und zämme mit em Alfred und Karl Doppler und em Seeger vo 1948 bis 1950 Ziilebaute in dr Woonsiidlig am Kannefäld.^[14] Aber au die chliineri Bauform findet in dr Fachwält Beachdig: S Augustheft vo dr Fachzitschrift Das Werk vo 1947 beschribt s Tessiiner Feriehuus vo äim vo de Archidekde,^[15] s Dezämberheft us em gliiche Joor isch ganz em Laadebau gwidmet gsi und het zwäi Laadeusbaute vom Büro z Baasel rezensiert.^[16]

In de 1950er Joor häi si Gschäftshüüser z Baasel rund um en Äscheblatz baut: Dr Aeschehoof vo 1952 und s Bürogeböid Pax us em gliiche Joor, wo 1995 abbroche worde isch, s Woon- und Gschäftshuus Drache vo 1956 bis 1958. Im Zentrum vo dr Ufmerksamkäit si allerdings d Frachtumschlaggebäid am Rhiihaafe gstande^[17] und dr Umgstaltig vom Baasler Zolli mit em Nöibau vom Elifantehuus^[18].

Zu de spoote Wärk vom Büro – dr Hans Leu isch jo 1954 gstorbe – häi die Allgemäini Gwärbschuel (zsämme mit em Hermann Baur) ghöört, wo dr Wettbewärb zwar scho 1941 entschiide worde isch,^[19] s Geböid aber erst im Joor 1961 fertig worde isch, vom Städtebau us e zitgenössischi Erwiterig vom barocke Sandgruebeguet^[20] und zletzt d Handwärkerbank in dr Aeschevorstadt.^[21]

E Baar vo de Wärk

Dr Friedhoof am Hörnli

D Allschwiiler Christuschille

• Friidhof am Hörnli, Rieche, 1922–1931
• Iiselaqgerhalle am Dreispitz, Baasel 1926
• Brugg und Durm, Internazionaali Usstellig für d Binneschiffaart, Baasel 1926
• Ateliee Brunhilde Kind, Dinkelbärgstrooss, Rieche 1927
• Klingedaalmüüli, Baasel 1928–29, Um- und Nöibau
• Kino Palermo, Olympia-Film, Baasel 1928–1929
• Kino Clara-Halle, Clarastrooss, Baasel 1928
• Huus Kaller, Woon- und Gschäftshuus, Grifegass, Baasel 1928–1929
• Huus Thiel, Woon- und Gschäftshuus, Stritgass 4–6, Baasel 1930–1931
• Musterhotel, Woonusstellig, Baasel 1930
• LIGA, Laager- und Gschäftshuus, Dornacher-/Falkestäinerstrooss, Baasel 1930–1931
• Drei Räijehüüser an dr Rääbestrooss 36–40, Rieche 1931–1932
• Zum Anker, Woonhuus und Restorant, Hochbärgerblatz, Baasel 1931–1932
• Reformierti Chille, Allschwil 1931–1932
• Bostgeböid, Allschwil 1932
• Huus Orzel, Woon- und Gschäftshuus, Bluemeräin 22, Baasel 1932–1933
• Bärghuus vom S.A.C, Mont Moron 1933
• Zum Stäinechlösterli, Woonhuus und Restorant, Stäinevorstadt 13, Baasel 1932–1933
• Woonhuus und Gärtnerei, Woonhuus, Gartehuus mit Gwäggshuus, Schuure und Grotto, Gränzacherwäg 190, Riechen, 1940–1941^[22]

Kwelle

Dr Ardikel «Bräuning, Leu, Dürig» uf dr dütsche Wikipedia

Liddratuur

• Dorothee Huber: Bräuning, Leu, Dürig. In: Isabelle Rucki, Dorothee Huber (Uusegääber): Architektenlexikon der Schweiz – 19./20. Jahrhundert. Birkhäuser, Baasel 1998, ISBN 3-7643-5261-2.
• Architekturmuseum Basel (Hrsg.): Bräuning, Leu, Dürig. Ein Basler Architekturbüro 1922–1978. cop., Basel 1999. 

Fuessnoote

1. Architekturmuseum Basel (Hrsg.): Bräuning, Leu, Dürig. Ein Basler Architekturbüro 1922–1978. cop., Basel 1999, S. o. S., Pressetext. 
2. Rudolf Christen: Hans Leu. In: Das Werk. Band 34, Nr. 12, 1947, S. 382–383 (online). 
3. Ideen-Wettbewerb für einen Zentralfriedhof am Hörnli in Basel. In: Schweizerische Bauzeitung. Band 81, Nr. 17, 1923, S. *70*-*71* (online). 
4. Franziska Schürch: Atelierhaus Kind. In: Gemeinde Lexikon Riehen.
5. Friedhof am Hörnli in Basel. In: Das Werk. Band 19, Nr. 6, 1932, S. 177–182 sowie Seite XXV, doi:10.5169/seals-17668. 
6. Reformierte Kirche Allschwil : Architekten Bräuning, Leu, Dürig, Basel. In: Das Werk. Band 20, Nr. 9, 1933, S. 260–263, doi:10.5169/seals-86406. 
7. Arthur Dürig: Neubau Casino Basel. In: Das Werk. Band 29, Nr. 11, 1942, S. 257–272, doi:10.5169/seals-86991. 
8. Adolphe Guyonnet: Notes et impressions de l’exposition de Paris. In: Schweizerische Bauzeitung. Band 110, Nr. 6, 1937, S. 60–63, doi:10.5169/seals-49098. 
9. Pläne
10. Taubstummenanstalt in Riehen bei Basel. In: Schweizerische Bauzeitung. Band 105, Nr. 26, 1935, S. 304 f., doi:10.5169/seals-47456. 
11. Hermann Baur: Zur Architektur des Basler Spitalneubaus. In: Das Werk. Band 33, Nr. 2, 1945, S. 43–45, doi:10.5169/seals-26300. 
12. Hans Staub: Bürgerspital Basel : Erbaut durch die Architektengemeinschaft E. & P. Vischer/ H. Baur/ Bräuning, Leu, Dürig, Architekten BSA/SIA, Basel. In: Das Werk. Band 33, Nr. 2, 1946, S. 37–42, doi:10.5169/seals-26301. 
13. Druckerei des Verbandes Schweizerischer Konsumvereine (VSK) in Basel : 1947/49, Bräuning, Leu, Dürig, Architekten BSA, Basel. In: Das Werk. Band 37, Nr. 1, 1950, S. 1–42, doi:10.5169/seals-28997. 
14. J. Maurizio: Drei Basler Hochhäuser. In: Wohnen. Band 25, Nr. 1, 1950, S. 60, doi:10.5169/seals-102160. 
15. Ferienhaus bei Cugnasco im Tessin : erbaut 1941/45 durch Bräuning, Leu, Durig, Architekten BSA, Basel. In: Das Werk. Band 34, Nr. 8, 1947, S. 254–256, doi:10.5169/seals-27026. 
16. Neuzeitliche Ladenumbauten. In: Das Werk. Band 34, Nr. 12, 1947, S. 382–383 (online). 
17. Neubauten im Basler Rheinhafen : Architekten Bräuning, Leu, Dürig, Basel. In: Das Werk. Band 41, Nr. 7, 1954, S. 283, doi:10.5169/seals-31736. 
18. Elefantenhaus im Zoologischen Garten Basel. In: Das Werk. Band 43, Nr. 11, 1956, S. 341, doi:10.5169/seals-33341. 
19. Engerer Wettbewerb für ein Gewerbeschulhaus auf dem Sandgrubenareal in Basel. In: Schweizerische Bauzeitung. Band 117, Nr. 12, 1941, S. 129 ff. (online). 
20. Neubau der Allgemeinen Gewerbeschule Basel. In: Das Werk. Band 49, Nr. 2, 1962, S. 61–70, doi:10.5169/seals-38388. 
21. Integrierte Kunst am Neubau der Handwerkerbank Basel. In: Das Werk. Band 49, Nr. 8, 1962, S. 282 f., doi:10.5169/seals-38459. 
22. Verkaufsdokumentation von 2015, PDF; KB 5,1