| Claude Bastiat
|
![]()
|
| Geboortenaam
|
Claude Frédéric Bastiat
|
| Gebore
|
30 Junie 1801
Bayonne, Frankryk
|
| Oorlede
|
24 Desember 1850 (op 49)
Rome, Kerklike Staat
|
| Nasionaliteit
|
 Frankryk
|
| Vakgebied
|
klassieke liberale teorieë, politieke ekonomie
|
| Beïnvloed deur
|
Richard Cobden, Adam Smith, Jean-Baptiste Say
|
| Invloed op
|
Arthur Latham Perry, Gustave de Molinari, Ludwig von Mises, Henry Hazlitt, Ron Paul, Thomas Sowell
|
Claude Frédéric Bastiat (* 30 Junie 1801;[1] † 24 Desember 1850) was 'n Franse klassieke liberale filosoof, ekonoom en lid van die Franse parlement. Hy is veral bekend as die skepper van die belangrike ekonomiese beginsel genaamd geleentheidskoste.
Lewensloop
Bastiat is op die 30ste Junie 1801 gebore in Bayonne, Akwitanië, 'n hawedorp langs die Golf van Biskaje, in die suide van Frankryk. Sy pa, Pierre Bastiat, was 'n vooraanstaande sakeman in die dorp. Sy ma is in 1808 oorlede toe Frédéric sewe jaar oud was.[2] Sy pa het kort daarna na Mugron in die binneland getrek en Frédéric het hom kort daarna gevolg. Die Bastiat landgoed in Mugron is tydens die Franse Rewolusie verkry en het voorheen aan die Markies van Poyanne behoort. Met die afsterwe van sy pa in 1810 is Frédéric wees gelaat. Sy oupa aan vaderskant en sy tante aan moederskant, Justine Bastiat, het hom toe aangeneem. Hy het aanvanklik na 'n skool in Bayonne gegaan, maar sy tante het nie van die skool gehou nie en het hom by 'n skool in Saint-Sever ingeskryf. Hy was 'n goeie student, maar het sewentienjarige ouderdom het hy skool verlaat om by sy oom se uitvoeronderneming te gaan werk. Toe sy oupa in 1825 oorlede is, het hy 'n deel van sy boedel geërf waar hy vir die volgende paar jaar sou bly.
Bastiat het oor proteksionisme begin skryf en polities betrokke geraak. In 1831 is hy aangestel as juge de Paix, 'n regterlike pos, gevolg deur 'n aanstelling in 1833 as Conseiller Général vir die Kanton Mugron. Ten spyte van vorige pogings het hy eers in 1848 daarin geslaag om as adjunk vir die Landes-departement ’n parlementslid te word. Hy is voortydig aan tuberkulose dood.
La Loi (Die Wet)
Ongetwyfeld is Bastiat se belangrikste werk, oorspronklik 'n pamflet, La Loi (Die Wet), 1850, wat die ontwikkeling van 'n vrye en regverdige regstelsel beskryf en op aspekte van die toepassing daarvan in 'n liberale samelewing fokus.[3] Dit definieer 'n regverdige stelsel van wette en wys dan hoe so 'n wet 'n vrye samelewing fasiliteer. In La Loi het Bastiat geskryf dat elkeen die reg het om “sy persoon, sy vryheid en sy eiendom” te beskerm. Die staat moet slegs 'n "vervanging van 'n gemeenskaplike mag vir individuele magte" wees om hierdie reg te verdedig. Volgens Bastiat het geregtigheid (wat beteken verdediging van 'n mens se lewe, vryheid en eiendom) presiese grense, maar namate regeringsmag verder reik as filantropiese pogings, word die regering so grensloos dat dit eindeloos kan groei. Die gevolglike statistiek is "gebaseer op hierdie drievoudige hipotese: die volslae traagheid van die mensdom, die almag van die wet, en die onfeilbaarheid van die wetgewer". Die publiek word dan sosiaal ontwikkel deur die wetgewer en moet buig voor die wil van die wetgewer "soos die klei vir die pottebakker". Hy sê:
“Sosialisme, soos die ou idees waaruit dit spruit, verwar die onderskeid tussen regering en samelewing. As gevolg hiervan, elke keer as ons beswaar maak dat iets deur die regering gedoen word, kom die sosialiste tot die gevolgtrekking dat ons daarteen beswaar maak. Ons keur staatsonderwys af. Dan sê die sosialiste dat ons teen enige opvoeding is. Ons maak beswaar teen 'n staatsgodsdiens. Dan sê die sosialiste ons wil glad nie enige godsdiens hê nie. Ons maak beswaar teen staatsgedwonge gelykheid. Dan sê hulle ons is teen gelykheid. En so aan, en so aan. Dit is asof die sosialiste ons daarvan beskuldig dat ons nie wil hê mense moet eet nie, want ons wil nie hê die staat moet graan verbou nie. Ek betwis nie hul reg om sosiale kombinasies uit te dink, dit te adverteer, dit voor te staan en dit op hul eie koste en risiko uit te probeer nie. Maar ek bevraagteken wel hul reg om hierdie planne deur die wet op ons af te dwing – met geweld – en ons te dwing om daarvoor te betaal met ons belasting.”
Bastiat voer aan dat die wet verdraai word wanneer dit 'n mens se reg op selfverdediging (van sy lewe, vryheid en eiendom) benadeel ten gunste van 'n ander se reg op gewettigde plundering, wat hy definieer as "Kyk of die wet van sommige persone verminder wat om behoort aan hulle [as eiendom], om dit aan ander te gee aan wie dit nie behoort nie [in eiendom]. Kyk of die wet uitgevoer word, tot voordeel van 'n burger en om die skade aan ander te voorkom, en as die burgers nie dade kan verrig nie sonder om 'n misdaad te pleeg wat hy die fiskale ondersteuning van "beskermende tariewe, subsidies, gewaarborgde winste, gewaarborgde werksgeleenthede, verligting en welsynskemas, openbare onderwys, progressiewe belasting, gratis krediet en openbare werke" beskryf." Volgens Bastiat kan wettige plundery op “’n oneindige aantal maniere” gepleeg word. Ons het dus 'n oneindige aantal planne om dit te organiseer: tariewe, beskermings, voordele, subsidies, aansporings, progressiewe belasting, openbare skole, gewaarborgde werksgeleenthede, gewaarborgde wins minimum lone, reg op hulp, reg op werkstoerusting, gratis krediet, ens. Al hierdie skemas as geheel - met hul gemeenskaplike doel van wettige plundering - vorm sosialisme". Bastiat het ook die volgende humoristiese punt gemaak: "As die natuurlike neigings van die mensdom so erg is dat dit nie veilig is vir mense om vry te wees nie, hoe kom is dit dan dat die neigings van hierdie organiseerders altyd goed is? Agente is ook deel van die menslike ras? Of glo hulle dat hulle van 'n fyner klei gemaak is as die res van die mensdom?"[4]
Werk
Bastiat sal onthou word vir sy satiriese pamflette. Sy petisie deur kersmakers wat aan die Franse wetgewende verteenwoordigers gerig is, het besonder bekend geword. Dit het verklaar dat 'n buitengewone gunstige geleentheid sou ontstaan vir die adjunkte wat uiters toegewyd is aan Franse produsente deur buitelandse mededinging uit te hou, om sodoende binnelandse pryse laag te hou en oorvloed te verseker. Hy het daarop gewys dat daar nog 'n vreemde mag (die son!) was wat die mark met 'n gratis produk oorstroom het. Hy het toe geëis dat die adjunk alles moontlik sal doen om daardie mag uit te hou, ten einde die welvaart van die Franse inwoners te bevorder.
Sy werk Ce qu'on voit et ce qu'on ne voit pas (Wat 'n mens sien en wat 'n mens nie sien nie) is 'n voorbeeld van die ekonomiese beginsel van verborge koste. Hierin stel hy dat mense dikwels kyk na die direkte gevolge van ekonomiese optrede, maar nie na die moontlike ander, dikwels verskuilde, gevolge hiervan nie. Hy het die voorbeeld genoem van 'n winkelier wie se winkelvenster stukkend geslaan is. Die konsensus sou wees dat dit 'n ongelukkige gebeurtenis is, maar dit bring gelukkig wel geld in vir die glasmaker, wat ook van werk voordien word deur die gebeure. Maar wat as die venster nog ongeskonde was, sodat die winkelier nie die glasmaker vir die venster hoef te betaal nie? Miskien sou die winkelier gekies het om skoene te koop. Die winkelier sou dan 'n mooi paar nuwe skoene hê en steeds die bevrediging van 'n heel winkelvenster kry. Geen rykdom word dus geskep deur eiendom onnodig te vernietig nie.
Verwysings
Eksterne skakels
