Erdwurm

Erdwurms
Wetenskaplike klassifikasie
Domein:	Eukaryota
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Annelida
Klas:	Oligochaeta
Orde:	Megadrilacea
Suborde:	Lumbricina + Moniligastrida NODC v. 8.0, 1996[1]
Families
Acanthodrilidae Ailoscolecidae Almidae Benhamiinae Criodrilidae Diplocardiinae Eudrilidae Exxidae Glossoscolecidae Hormogastridae Kynotidae Lumbricidae Lutodrilidae Megascolecidae Microchaetidae Moniligastridae Ocnerodrilidae Octochaetidae Octochaetinae Sparganophilidae Tumakidae

’n Erdwurm is ’n buisvormige, gesegmenteerde wurm in die filum Annelida (ringwurms). Hulle word gewoonlik in die grond aangetref waar hulle van lewende en dooie organiese materiaal leef.

Beskrywing

Die kop van ’n erdwurm.

’n Erdwurm se spysverteringskanaal loop deur die hele lengte van sy lyf en hy haal deur sy vel asem. Dit het ’n dubbele vervoerstelsel wat uit ’n vloeistofgevulde seloom bestaan en ’n eenvoudige, geslote bloedsomloopstelsel. Dit het ’n binneste en buitenste senustelsel. Die sentrale senustelsel bestaan uit twee senuknope bo die mond, een aan elke kant, wat verbind is aan ’n senustring wat al met die lyf langs na motoriese neurone en sensoriese selle in elke segment loop.

Ring- en lengtespiere aan die buiterand van elke segment help die wurm beweeg. Soortgelyke spiere kom in die voering van die ingewande voor en vervoer die verteerde kos na die anus.^[2]

Erdwurms is tweeslagtig – elke wurm het beide manlike en vroulike voortplantingsorgane. Hulle het nie ’n interne skelet of eksoskelet nie, maar behou hul vorm deur middel van vloeistofgevulde seloomkamers wat as ’n hidrostatiese skelet dien.

"Erdwurm" is die algemene naam vir die grootste lid van Oligochaeta (wat óf ’n klas óf ’n subklas is, na gelang van die skrywer). In klassieke stelsels is hulle in die orde Opisthopora geplaas, na aanleiding van die manlike openinge wat agter die vroulikes lê, hoewel die interne manlike segmente voor die vroulikes lê. In teoretiese kladistiese studies word hulle eerder in die suborde Lumbricina van die orde Haplotaxida geplaas, maar dit kan gou weer verander.

Erdwurms kom baie minder algemeen in versteurde omgewings voor, en is gewoonlik net aktief waar water teenwoordig is.^[3]

Erdwurms vreet blare, gras en wortels. Hulle maak die grond vrugbaar.

Taksonomie en verspreiding

Die families met hul verspreidings of oorsprong:^[4]

• Acanthodrilidae – (Gondwana of Pangea?)
• Ailoscolecidae – die Pireneë en die suidweste van die Verenigde State
• Almidae – die trope en die ewenaar (Suid-Amerika, Afrika, Indo-Asië)
• Benhamiinae – Ethiopië en die neotrope (moontlik 'n subfamilie van Octochaetidae)
• Criodrilidae – die suidweste van die Palearktiese gebied: Europa, Midde-Ooste, Rusland en Siberië tot die kus by die Stille Oseaan; Japan (Biwadrilus); meestal akwaties
• Diplocardiinae/-idae – Gondwana of Laurasië? ('n subfamilie van Acanthodrilidae)
• Enchytraeidae – kosmopolities, maar ongewoon in die trope (gewoonlik saam met Microdriles geklassifiseer)
• Eudrilidae – Tropiese Afrika suid van die Sahara
• Exxidae – Die neotrope: Sentraal-Amerika en die Karibiese gebied
• Glossoscolecidae – Die neotrope: Sentraal- en Suid-Amerika en die Karibiese gebied
• Haplotaxidae – kosmopolities (gewoonlik saam met Microdriles geklassifiseer)
• Hormogastridae – Middellandse See
• Kynotidae – Madagaskar
• Lumbricidae – Holarktiese gebied: Noord-Amerika, Europa, Midde-Ooste, Sentraal-Asië tot Japan
• Lutodrilidae – Louisiana en die suidweste van die Verenigde State
• Megascolecidae – (Pangea?)
• Microchaetidae – Op land in Afrika, veral in Suid-Afrikaanse grasveld
• Moniligastridae – die Ooste en die Indiese substreek
• Ocnerodrilidae – Die neotrope: Afrika; Indië
• Octochaetidae – Australasië, Indië, die Ooste, Ethiopië, die neotrope
• Octochaetinae – Australasië, Indië, die Ooste (subfamilie indien Benhamiinae aanvaar word)
• Sparganophilidae – Nearktiese gebied, neotrope: Noord- en Sentraal-Amerika
• Tumakidae – Colombia, Suid-Amerika

Verwysings

1. "ITIS Report for Lumbricina, Taxonomic Serial No.: 69069" (in Engels). ITIS. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Desember 2018. Besoek op 14 Mei 2012.
2. Cleveland P. Hickman Jr., Larry S. Roberts, Frances M Hickman (1984). Integrated Principles of Zoology (7de uitg.). Times Mirror/Mosby College Publishing. p. 344. ISBN 0-8016-2173-9.
3. Nyle C. Brady; Ray R. Weil (2009). Elements of the Nature and Properties of Soils (3de Uitgawe). Prentice Hall. ISBN 978-0-13-501433-2.
4. Blakemore, R.J. (2006) (Maart 2006). "Revised Key to Worldwide Earthworm Families from Blakemore (2000) plus Reviews of Criodrilidae (including Biwadrilidae) and Octochaetidae" (PDF). A Series of Searchable Texts on Earthworm Biodiversity, Ecology and Systematics from Various Regions of the World. annelida.net. Besoek op 15 Mei 2012.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Erdwurm.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia